Thursday, May 16, 2013

အိုင္အိုဝါ ရက္စြဲမ်ား အပိုင္း (၃)


အိုင္အိုဝါ ရက္စြဲမ်ား အပိုင္း (၃)

၈။ အိုဘားမား မိန္႔ခြန္းေဟာေျပာပြဲ
စက္တင္ဘာ ၇ ရက္ေန႔မွာ စာၾကည့္တိုက္မွာ က်င္းပတဲ့ က်ားမျဖစ္တည္မႈ ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီးမွာ အုိဘားမား မိန္႔ခြန္းေျပာမယ့္ အိုင္အိုဝါ တကၠသိုလ္ဝင္းထဲကို သြားဖို႔ တန္းစီၾကပါတယ္။ ေဟာေျပာပြဲအတြက္ အခမဲ့ ဝင္ခြင့္ လက္မွတ္ေတြကိုေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းအတြင္းကတည္းက အိုင္အိုဝါတကၠသိုလ္မွာ  ထုတ္ယူၿပီးသားပါ။
(အိုဘားမား ေဟာေျပာပြဲ လက္မွတ္)


အိုင္အိုဝါျပည္နယ္ဟာ ဒီမိုကရက္နယ္ေျမ ဒါမွမဟုတ္ ရီပတ္ဘလီကန္နယ္ေျမလို႔ အတပ္မေျပာႏိုင္ဘဲ swing state လို႔ေခၚတဲ့ ဟုိဘက္ဒီဘက္ မဲရလာဒ္ေတြကို အခ်ိန္မေရြးေျပာင္းလဲ သြားေစႏိုင္တဲ့ ျပည္နယ္ေတြထဲက ျပည္နယ္ငယ္တစ္ခုပါ။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တုန္းကေတာ့ အိုဘားမားဟာ အိုင္အိုဝါျပည္နယ္မွာ ၿပိဳင္ဖက္ပါတီအေပၚမွာ ၉% အသာနဲ႔ အႏိုင္ရတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ IWP အစီအစဥ္က ဆရာေတြ ေက်ာင္းသားေတြ အပါအဝင္ တကၠသိုလ္ အသိုင္းအဝိုင္းကေတာ့ ဒီမိုကရက္ကို တက္တက္ၾကြၾကြ အားေပးၾကသူေတြပါ။ 

တန္းစီေနတုန္းမွာ မိုးဖြဲဖြဲ စရြာပါတယ္။ ေဟာေျပာပြဲကို လာနားေထာင္ၾကသူေတြဟာ ကေလးသူငယ္ လူႀကီးလူငယ္ က်ားမ မေရြး စံုလင္လွပါတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ လူငယ္လူရြယ္ ေက်ာင္းသားေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ရုရွက အလီနာကေတာ့ သတင္းေထာက္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သူပီပီ တန္းစီေနၾကတဲ့ IWP စာေရးဆရာေတြကို ဗီဒီယိုရိုက္ရင္း “ဒီမိုကရက္ပါတီကို ေထာက္ခံသလား။ အိုဘားမားကို ဘာျဖစ္လို႔ အားေပးတာလဲ” စသည္ျဖင့္ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးေမးခြန္းေတြနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးေနပါတယ္။ 

လမ္းမွာ ေရသန္႔ဗူးေတြ အလကား ေဝပါတယ္။ ရင္ထိုးေတြ တီရွပ္ေတြ ေရာင္းၾကပါတယ္။ ေဟာေျပာပြဲ က်င္းပမယ့္ Jessup Hall ေရွ႕က ျမက္ခင္းျပင္ကို ေရာက္ခါနီးမွာေတာ့ လူေတြအားလံုးဟာ ထီးေတြ၊ ေရဗူးေတြ၊ မီးျခစ္ေတြ၊ အႏၱရာယ္ရွိႏိုင္တဲ့ သတၳဳပစၥည္းေတြ၊ အခၽြန္အတက္ေတြ ပါလာခဲ့ရင္ လံုၿခံဳေရးစခန္းေတြမွာ စြန္႔ပစ္ထားခဲ့ရပါတယ္။ ျမက္ခင္းျပင္ထဲကို လွမ္းအဝင္မွာ ေရသန္႔ဗူးေတြ ျပန္ေဝေပးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီတစ္ခါ ေဝတဲ့အခါ ေရသန္႔ဗူးေတြမွာ အဖံုးမပါပါဘူး။ 

ေန႔လည္ ၁ နာရီကစၿပီး ဝင္ခြင့္ျပဳထားတယ္ ဆိုေပမယ့္ လံုၿခံဳေရးေၾကာင့္ အိုဘားမား ေရာက္လာမယ့္ အခ်ိန္အတိအက်ကို ေျပာမထားပါဘူး။ မတ္တပ္ရပ္ေနၾကတဲ့ လူအုပ္က တျဖည္းျဖည္း ထူထပ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ မိုးကလည္း ပိုၿပီး သည္းလာပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လူေတြကေတာ့ ပလတ္စတစ္မိုးကာေလးေတြ ပါလာေတာ့ ၿခံဳထားၾကပါတယ္။ ကၽြန္မက လူ မိုးစိုမွာထက္ လက္ထဲက ကင္မရာေလး စိုမွာကို ပိုၿပီး စိုးရိမ္ေနမိပါတယ္။ လူအုပ္ထဲက ျပန္တိုးထြက္ၿပီး ခပ္လွမ္းလွမ္းက သစ္ပင္ေအာက္မွာ မိသားစုတစ္ခုနဲ႔အတူ မိုးခိုေနလိုက္ပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္မွာေတာ့ အေမရိကန္အလံေတြနဲ႔ အိုဘားမားပါတီရဲ႕ ေၾကြးေၾကာ္သံျဖစ္တဲ့ FORWARD ဆိုတဲ့ အျပာေရာင္စာတန္းေတြကို ျမင္ေနရပါတယ္။ မိန္႔ခြန္းစင္ျမင့္ ေနာက္တည့္တည့္ ကၽြန္မတို႔ မေရာက္ႏိုင္တဲ့ တစ္ေနရာမွာလည္း ပြဲၾကည့္စင္ ေလွခါးထစ္ေတြေပၚမွာ ထိုင္ၿပီး အနီးကပ္ အားေပးေနသူေတြလည္း ရွိၾကပါတယ္။ အဲဒီေနရာကို သီးသန္႔ ကာထားပါတယ္။   
(အိုဘားမားကို အားေပးေနသူမ်ား)
(အိုဘားမား မိန္႔ခြန္းနားေထာင္ေနသူ ပရိသတ္)
 ညေန ၄ နာရီေက်ာ္ေလာက္မွာ အိုဘားမား ေရာက္လာပါတယ္။ ကံေကာင္းစြာပဲ မိုးကလည္း ေတာ္ေတာ္ စဲသြားပါတယ္။ ကၽြန္မလည္း ကင္မရာေလးကို ကိုင္ၿပီး လူအုပ္ထဲကို ျပန္တိုးရပါတယ္။ ေရွ႕မွာ လူေတြအေတာ္မ်ားမ်ား ခံသြားၿပီမို႔ မားမားမတ္မတ္ အေနာက္တိုင္းသားေတြၾကားမွာ ကၽြန္မအရပ္နဲ႔ ေျခဖ်ားေထာက္ၿပီး မနည္းၾကည့္ရပါတယ္။ ကၽြန္မရဲ႕ ကင္မရာမွာလည္း အနီးကပ္ဆြဲရိုက္တဲ့ zoom မပါတာမို႔ ေဝးေဝးက ဓာတ္ပံုခပ္ေသးေသးပဲ ရလိုက္ပါတယ္။ 
(အိုဘားမားကို ခပ္လွမ္းလွမ္းက ျမင္ရပံု)


အိုဘားမားက နာရီဝက္ေလာက္ မိန္႔ခြန္းေျပာသြားပါတယ္။ သူဟာ လူလတ္တန္းစားေတြအတြက္ အဓိကထားၿပီး ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ အမ်ားအျပားရွိတဲ့ ေက်ာင္းၿမိဳ႕နဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာပဲ ပညာသင္စရိတ္ ေထာက္ပံ့ေၾကးေတြေပးမယ့္ မူဝါဒေတြကို အေသးစိတ္ရွင္းျပသြားခဲ့ပါတယ္။ “ပညာေရးဆုိတာ လူလတ္တန္းစားဘဝအတြက္ လက္မွတ္ပဲ” (Education is the ticket to a middle-class life) လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။ လူေတြက “ေနာက္ထပ္ေလးႏွစ္ ေနာက္ထပ္ေလးႏွစ္” (Four more years! Four more years!) လို႔ ေၾကြးေၾကာ္ၾကပါတယ္။ ဆက္ၿပီးေတာ့ က်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပံ့ပိုးမႈေတြ ေပးသြားမယ့္အေၾကာင္းအပါအဝင္ အျခားေသာ ေခါင္းစဥ္ေတြကို ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။ က်ဆင္းေနတဲ့ စီးပြားေရးကို အလွ်င္အျမန္ နာလန္ထူလာေအာင္ လုပ္ဖို႕ မလြယ္ကူဘူးဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကို သမၼတေဟာင္း ဘီလ္ကလင္တန္ Bill Clinton ေျပာခဲ့တဲ့ စကားကို ကိုးကားသြားတာကိုလည္း သတိျပဳမိပါတယ္။ 


ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံက မဲဆြယ္ပြဲေတြနဲ႔ အဓိက ကြာျခားတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ သူတို႔ဆီမွာ သူတို႔ပါတီ အႏိုင္ရရင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ မူဝါဒေတြအေၾကာင္းကို လိုအပ္ရင္ ကိန္းဂဏန္းေတြနဲ႔ တကြ အေသးစိတ္၊ ပညာရပ္ဆန္ဆန္၊ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ ရွင္းလင္း ေျပာျပၿပီး မဲဆြယ္ၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ျပည္သူေတြကလည္း ဘယ္မူဝါဒကို က်င့္သံုးရင္ ဘယ္လို အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိႏိုင္မယ္ဆိုတာကို ျပန္လည္ ေဝဖန္ေဆြးေႏြး တတ္ၾကတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိၿပီး မိမိတို႔ ႏွစ္သက္တဲ့ မူဝါဒေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ ပါတီကို မဲေပးဖို႔ အသင့္ျဖစ္ေနၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔ဆီမွာေတာ့ အမတ္ေလာင္းေတြ မိန္႔ခြန္း ေျပာတဲ့အခါ ကၽြန္မတို႔နဲ႔ စိမ္းေနေသးတဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္၊ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ သန္႔ရွင္းေကာင္းမြန္တဲ့အစိုးရရဲ႕ အေျခခံသေဘာသရားေတြကို ျပည္သူေတြ နားလည္ေအာင္ ေျပာျပေနၾကရတဲ့ အခ်ိန္ပဲ ရိွေသးတယ္ လို႔ ထင္မိပါတယ္။ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံက ပါတီေတြရဲ႕ ကုိယ္ပိုင္ရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ သူတို႔အားသန္တဲ့ မူဝါဒေတြကို ပိုၿပီး နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္း အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးလာၾကလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။


၉။ က်န္းမာေရးနဲ႔ စားေရးေသာက္ေရး

အိုဘားမား ေဟာေျပာပြဲသြားခဲ့တဲ့ ေန႔က မိုးမိလာေပမယ့္ ကံေကာင္းေထာက္မစြာပဲ မဖ်ားမနာခဲ့ပါဘူး။ ကၽြန္မဟာ ေအးတဲ့ရာသီဥတုနဲ႔ မတည့္သူပါ။ ေရာက္ေရာက္ခ်င္းမွာေတာ့ ေလယာဥ္ေပၚမွာ အေအးမိလာခဲ့တာနဲ႔ ဆက္ၿပီး အေတာ္ၾကာၾကာ ေခ်ာင္းဆိုးေနခဲ့ပါတယ္။ တျခားႏိုင္ငံက ေရာက္လာတဲ့ စာေရးဆရာ အခ်ိဳ႕လည္း အဲဒီလိုျဖစ္ၾကပါတယ္။ 

IWP ေက်ာင္းက ကၽြန္မတို႔ကို ကုန္တိုက္ႀကီးတစ္ခုကို တစ္ပတ္တစ္ႀကိမ္ လိုက္ပို႔ေပးပါတယ္။ အဲဒီက ေဆးဆိုင္မွာ ေဆးဝါးကၽြမ္းက်င္သူကို ေမးျမန္းၿပီး ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆး အရည္နဲ႔ ငံုေဆးျပားေတြ ဝယ္ရပါတယ္။ အစီအစဥ္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားက စကားေျပာရမွာေတြရွိၿပီး၊ အားလပ္ခ်ိန္ေတြမွာလည္း တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မိတ္ဆက္ေမးျမန္း ေျပာဆိုရတာေတြ မ်ားတဲ့အတြက္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းဟာ အေတာ္ဒုကၡေပးပါတယ္။ 

ေခ်ာင္းဆိုးမေပ်ာက္ခင္မွာ ႀကံဳရတဲ့ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ေျခေထာက္နာတာပါ။ ခရီးေဆာင္အိတ္ထဲမွာ မဆန္႔တဲ့အတြက္ ဖိနပ္ေတြ မ်ားမ်ားစားစား ယူမလာခဲ့ပါဘူး။ လမ္းေလွ်ာက္ရွဴးဖိနပ္ လိုလာရင္ ဟိုေရာက္မွပဲ ဝယ္ေတာ့မယ္လို႔ ႀကံစည္ထားခဲ့ပါတယ္။ ေန႔စဥ္စီးဖို႔အတြက္ ကၽြန္မပါသြားတဲ့ ႀကိဳးသိုင္းဖိနပ္ထူေလးဟာ စင္ကာပူမွာေရာ ရန္ကုန္မွာပါ အေတာ့္ကို သက္ေတာင့္သက္သာ ရွိေပမယ့္ ေတာင္ကုန္းေလးေတြ အဆင္းအတက္မ်ားတဲ့ အိုင္အိုဝါၿမိဳ႕ေလးနဲ႔ မကုိက္ညီခဲ့ပါဘူး။ 
(အုိင္အိုဝါ ၿမိဳ႕တြင္းတစ္ေနရာ)
 တစ္ေန႔ေတာ့ ဘဏ္စာရင္းဖြင့္ဖို႔ ၿမိဳ႕ထဲကို လမ္းေလွ်ာက္သြားၾကပါတယ္။ ဒီမွာ ၿမိဳ႕ထဲသြားတာေလာက္ကို အားလံုး လမ္းေလွ်ာက္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ တျခားၿမိဳ႕ေတြနဲ႕ ခပ္လွမ္းလွမ္းက ရပ္ကြက္ေတြကို သြားတာေလာက္ပဲ ကားစီးၾကတာပါ။ ဘဏ္ကိုေရာက္ေတာ့ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ ေမ့က်န္ခဲ့တာနဲ႔ တစ္ေခါက္ျပန္ယူရပါတယ္။ ကၽြန္မလိုပဲ စာရြက္စာတန္း ေမ့က်န္ခဲ့တဲ့ ခ်ီလီစာေရးဆရာ နဲ႔ အတူတူလမ္းေလွ်ာက္ျပန္လာတဲ့အခါ သူ႕ေျခလွမ္းက်ဲႀကီးေတြကို အမီလိုက္မိရင္း အဲဒီေန႔ညေနေရာက္တဲ့အခါ ကၽြန္မရဲ႕ ေျခဖဝါး ၾကြက္သားေတြက ေထာက္လို႔ မရေအာင္ နာလာပါတယ္။ေနာက္တစ္ေန႔မွာ ေတာ့ ပိုဆိုးလာတာနဲ႔ ၿမိဳ႔ထဲက စတိုးဆိုင္တစ္ဆိုင္မွာ လမ္းေလွ်ာက္ဖိနပ္နဲ႔ ေျခအိတ္ထူထူတစ္စံု ဝယ္လိုက္ရပါတယ္။ အိမ္ကပါလာတဲ့ လိမ္းေဆးေတြလိမ္း ပတ္တီးစည္းၿပီး တစ္ပတ္ေလာက္ၾကာမွ ေကာင္းေကာင္း ေပ်ာက္သြားပါတယ္။
(အုိင္အိုဝါ တကၠသိုလ္ဝင္းထဲက ျမင္ကြင္း)
 ေျခေထာက္နာ ေပ်ာက္သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ရာသီဥတု ေအးလာတာနဲ႔ ႀကံဳရပါတယ္။ ကၽြန္မရဲ႕ အေရျပားက ပတ္ဝန္းက်င္အပူခ်ိန္ နိ္မ့္တာနဲ႔ မတည့္လို႔ ယားယံတတ္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ေတြ လက္ေတြမွာေရာ မ်က္ႏွာမွာပါ အေရျပားေတြၾကမ္းၿပီး အဖုေလးေတြေပါက္လာပါတယ္။ အိမ္ကယူလာတဲ့ အလွဆီေတြ လိမ္းတာလည္း မသက္သာပါဘူး။ မ်က္ႏွာကိုေတာ့ CVS pharmacy က ထုတ္တဲ့ day cream နဲ႔ night cream ကို ဝယ္လိမ္းတဲ့အခါ တျဖည္းျဖည္း သက္သာသြားပါတယ္။ ေျခေထာက္နဲ႔ လက္က အနီဖုေတြကေတာ့ မႏိုင္းႏိုင္းစေန ညႊန္းတဲ့ Cetaphil cream ကို လိမ္းမွ ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ႀကံဳရတဲ့ က်န္းမာေရး ကိစၥေလးေတြပါ။

စားေရးေသာက္ေရးအတြက္ကိုေတာ့ မသြားခင္ကတည္းက ဆရာမင္းထက္ေမာင္က အဲဒီကိုေရာက္ရင္ Iowa House Hotel ေအာက္က စားေသာက္ဆိုင္တန္းက ဆူရွီဆုိင္ပိုင္ရွင္ ကိုရာဇာ ကိုသြားေတြ႔ပါလို႔ မွာလိုက္ပါတယ္။ ဆရာ IWP တက္တုန္းက ကိုရာဇာတို႔အိမ္မွာ ျမန္မာအစားအေသာက္ေတြ မၾကာခဏ သြားစားျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေနဘုန္းလတ္ ေရာက္လာတဲ့အခါ ကၽြန္မနဲ႔ ေနဘုန္းလတ္တို႔ဟာ ကိုရာဇာ ကို ဆက္သြယ္္ၾကပါတယ္။ ကိုရာဇာနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြျဖစ္တဲ့ ရွမ္းတိုင္းရင္းသား၊ မြန္တိုင္းရင္းသားေလးေတြဟာ အလြန္ သေဘာေကာင္း ေဖာ္ေရြၾကပါတယ္။ သူတို႔ဟာ အုိင္အိုဝါၿမိဳ႕မွာ ေနထုိင္ၾကတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ ျမန္မာမိသားစုလည္း ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အုိင္အိုဝါၿမိဳ႕ကို ႏွစ္တုိင္းလာမယ့္ ျမန္မာစာေရးဆရာေတြကို သူတို႔က ေမွ်ာ္ေနၾကတာပါ။ သူတို႔က ကၽြန္မတို႔ကို ထမင္းေပါင္းအိုးတစ္အိုးနဲ႔ ဆန္တစ္အိတ္ ေပးပါတယ္။  သူတို႔အိမ္မွာ ထမင္းဟင္း လာစားဖို႔၊ လာခ်က္ဖို႔လည္း အၿမဲဖိတ္ေခၚပါတယ္။ အျပင္မွာလည္း လုိက္ေကၽြးပါေသးတယ္။
(ကိုရာဇာရဲ႕ အိမ္မွာ သူ႔ရဲ႕မိသားစု၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားနဲ႔ ညေနစာစားၿပီး အမွတ္တရ)
 သူတို႔ေပးထားတဲ့ ထမင္းေပါင္းအိုးနဲ႔ ကၽြန္မအခန္းမွာ ထမင္းခ်က္စားျဖစ္ပါတယ္။ မိုက္ကရိုေဝ့ဗ္ မီးဖိုထဲမွာ တခ်ိဳ႕ဟင္းေလးေတြ ႀကံဖန္ခ်က္ၿပီး ေနဘုန္းလတ္နဲ႔ ခြဲေဝစားျဖစ္ၾကပါတယ္။ အိုင္အိုဝါ ၿမိဳ႕ထဲမွာလည္း တရုတ္စားေသာက္ဆိုင္၊ အိႏိၵယစားေသာက္ဆိုင္ အနည္းငယ္ရွိပါတယ္။ အာရွအစားအေသာက္ စားခ်င္တဲ့အခါ တခ်ိဳ႕ရက္ေတြမွာ အဲဒီဆုိင္ေတြမွာ သြားဝယ္စားျဖစ္ပါတယ္။ အိုင္အိုဝါနယ္သားေတြကလည္း ေဖာ္ေရြၾကပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔ကို ဖိတ္ေခၚေကၽြးေမြးတဲ့ ၿမိဳ႕ခံေတြအေၾကာင္းကို ေနာက္ေတာ့ ဆက္ေျပာျပပါဦးမယ္။ 

ကၽြန္မက လွ်ပ္စစ္ေရေႏြးအိုးတစ္လံုးကိုလည္း ဝယ္ထားပါတယ္။ ေရေႏြးႀကိဳဖို႔နဲ႔ ၾကက္ဥျပဳတ္စားဖို႔ပါ။ ဟိုတယ္ခန္းထဲမွာကေတာ့ ေကာ္ဖီေဖ်ာ္စက္ပဲ ေပးထားပါတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္စာေရးဆရာမ ဂ်န္ ဟာ ၾကက္ဥျပဳတ္ခ်င္ရင္ ကၽြန္မအခန္းကို လာျပဳတ္ပါတယ္။ အီရတ္က ဂူလာလာ ကေတာ့ ကၽြန္မတို႔ခ်က္ေလ့ရွိတဲ့ သီးစံုကုလားဟင္းဆန္ဆန္ အသီးအရြက္မ်ိဳးစံုပါတဲ့ အီရတ္အစားအစာကို သူ႔အခန္းမွာ မိုက္ကရိုေဝ့ဗ္ မီးဖိုနဲ႔ ခ်က္တဲ့အခါ ကၽြန္မကို ေခၚေကၽြးပါတယ္။ ဟင္းထဲမွာ ထမင္းကိုပါ ထည့္ခ်က္တာပါ။ အီရတ္ရဲ႕ ပဲနီေလးဟင္းခ်ိဳ ခ်က္ပံုကေတာ့ ကၽြန္မတို႔ဆီမွာ ခ်က္တာနဲ႔ အေတာ္တူပါတယ္။ 

ကၽြန္မက မုန္႔ဟင္းခါး ဟင္းရည္အေျခာက္ တစ္ထုပ္ ပါသြားခဲ့တယ္။ ဗီယက္နမ္က လာတဲ့ ၾကာဇံတစ္မ်ိဳးက ျပဳတ္လုိက္ရင္ မုန္႔ဟင္းခါးဖတ္နဲ႔တူတယ္လို႔ ကိုရာဇာတို႔က ညႊန္းတာနဲ႔ အဲဒီၾကာဇံေျခာက္ကို ဝယ္ျပဳတ္ၿပီး ေနဘုန္းလတ္၊ ဂူလာလာတို႔နဲ႔အတူ မုန႔္ဟင္းခါး ခ်က္စားျဖစ္ပါေသးတယ္။ တခါတရံမွာ ၾကက္ဥကိုေမႊၿပီး ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ ၾကက္သြန္နီ၊ ဆား၊ ငရုပ္သီးစိမ္းနည္းနည္း၊ ဆီနည္းနည္းထည့္ၿပီး မုိက္ကရိုေဝ့ဗ္ မီးဖိုထဲကို တစ္မိနစ္ေလာက္ ထည့္၊ Omelet ၾကက္ဥေမႊေၾကာ္ လုပ္ၿပီး ကၽြန္မနဲ႔ ေနဘုန္းလတ္တို႔ ဟိုတယ္က မနက္စာခန္းထဲမွာ စားၾကတဲ့အခါ ကိုရီးယားစာေရးဆရာ ေဟးအီစူးနဲ႕ အာဖဂန္နစၥတန္ စာေရးဆရာ မိုဟစ္တို႔က လာျမည္းၾကည့္ၾကၿပီး အလြန္ႏွစ္သက္ၾကလို႔ သူတို႔အတြက္လည္း ထပ္ခ်က္ေကၽြးခဲ့ရပါေသးတယ္။

အခ်ိန္ၾကာလာတဲ့အခါ စာေရးဆရာေတြဟာ ကိုယ့္ေဒသက အစားအေသာက္ေတြကို လြမ္းလာၾကပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔ဟာ အားလပ္တဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ သူ႔ႏုိင္ငံ ကိုယ့္ႏုိင္ငံက အစားအေသာက္ေတြအေၾကာင္းကို ေျပာျဖစ္ၾကပါတယ္။ စင္ကာပူက စတက္ဖနီနဲ႔ကေတာ့ ကၽြန္မတို႔ႏွစ္ေယာက္လံုး ရင္းႏွီးကၽြမ္းဝင္ၿပီးသားျဖစ္တဲ့ စင္ကာပူ အစားအေသာက္ေတြအေၾကာင္း ေျပာျဖစ္ၾကပါတယ္။ အိမ္နဲ႔ေဝးရာမွာ အစားအေသာက္ဟာလည္း မိတ္ေဆြေတြၾကားက ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈကို တိုးပြားေစပါတယ္။

၁၀။ “ယေန႔ကမၻာ့စာေပ” ေဆြးေႏြးပြဲအစီအစဥ္

ယေန႔ကမၻာ့စာေပ (International Literature Today) ဟာ IWP စာေရးဆရာေတြအားလံုး မျဖစ္မေန ပါဝင္ေဆြးေႏြးေပးရတဲ့ အစီအစဥ္တစ္ခုပါ။ ဒီအစီအစဥ္ကို အိုင္အိုဝါ တကၠသိုလ္ရဲ႕ ဘြဲ႔ႀကိဳတန္း စာသင္ခန္း တစ္ခန္းမွာ တစ္ပတ္တစ္ႀကိမ္ က်င္းပၿပီး ေဆြးေႏြးမႈတစ္ခုမွာ စာေရးဆရာ ၃ ေယာက္ကေန ၄ ေယာက္အထိ ပါဝင္ၾကပါတယ္။ ေဆြးေႏြးဖို႔ အလွည့္က်သူေတြသာမက အျခား IWP စာေရးဆရာေတြပါ တက္ေရာက္နားေထာင္ေလ့ရွိပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ စာေရးဆရာေတြဟာ သူတို႔ႏုိင္ငံက စာေပျမင္ကြင္းကို မိနစ္ ၂၀ ေလာက္ အက်ဥ္းခ်ံဳး ေျပာျပတတ္ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ စာေပျမင္ကြင္းေတြထဲမွာ ဘာသာျပန္စာေပ၊ စာေပစိစစ္ေရး၊ အမ်ိဳးသမီးက႑၊ တိုင္းရင္းသားစာေပ၊ စာေပတိုးတက္ပံုသမုိင္း အစရွိတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ပါဝင္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အိုင္အိုဝါေက်ာင္းသားေတြဟာ စာေရးဆရာရဲ႕ လက္ရာေတြကို ႀကိဳဖတ္ထားၾကၿပီး မိနစ္ ၂၀ စာေလာက္ ေမးခြန္းေတြ ေမးျမန္းေလ့ရွိၾကပါတယ္။ 

စက္တင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ကၽြန္မနဲ႔အတူ ေဆြးေႏြးမယ့္ စာေရးဆရာေတြကေတာ့ ပါကစၥတန္က ဘီလယ္ တန္ဝီရာ (Bilal Tanweer) နဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္က ဂ်န္နီဗီး အာစန္ဂ်ိဳ (Genevieve Asenjo) တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္မက ေနာက္ဆံုး ေဆြးေႏြးရသူပါ။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲမတုိင္မီက IWP ရဲ႕ အႀကံေပးတစ္ဦး ျဖစ္ၿပီး အဂၤလိပ္စာဌာနက ပေရာ္ဖက္ဆာတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ပီတာ နဇာရက္ (Peter Nazareth) နဲ႔ စကားေျပာျဖစ္ၾကတဲ့အခါ သူက ျမန္မာႏိုင္ငံက ကဗ်ာေတြ ေျပာင္းလဲလာပံု အေၾကာင္းကို သိခ်င္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ကၽြန္မက ဒီကိုမလာခင္ကတည္းက ျမန္မာကဗ်ာအေၾကာင္းကို ေျပာမယ္လို႔ ႀကံရြယ္ၿပီး ကဗ်ာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္စာတန္းတခ်ိဳ႕ကို ဖတ္ရႈျပင္ဆင္လာခဲ့ပါတယ္။ လတ္တေလာ ကိုးကား စာအုပ္ေတြထဲမွာ ဆရာသစၥာနီေပးလိုက္တဲ့ “ေမာ္ဒန္ရွင္းတန္း ႏွင့္ ျမန္မာကဗ်ာျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈ” စာအုပ္၊ ကိုမိုးေဝး ဆီက ေကာ္ပီဆြဲလာတဲ့ “ဆရာမ်ိဳးသန္႔ရဲ႕ မဂၢဇင္းေဆာင္းပါး စုစည္းမႈေတြ”၊ ဆရာေဇယ်ာလင္းရဲ႕ “ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိေသာ ေခတ္ၿပိဳင္ျမန္မာကဗ်ာ အလားအလာမ်ား”နဲ႕ အျခား စာအုပ္ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။

ျမန္မာ့ရိုးရာ ကဗ်ာေတြအေၾကာင္းကိုေတာ့ အက်ဥ္းခ်ံဳးပဲ ေျပာျပလုိက္ၿပီး ေခတ္စမ္းစာေပနဲ႔ ေနာက္ပိုင္းေခတ္ေတြက ျမန္မာကဗ်ာ ေျပာင္းလဲလာပံုနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး လူမႈေရး သမုိင္းေနာက္ခံေတြကို ပါဝါပိြဳင့္ စလိုက္ရိႈးနဲ႔ မိနစ္ ၂၀ ေက်ာ္စာ ရွင္းလင္းေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ ဒါရိုက္တာ ခရစၥတိုဖာ မာေရးလ္ကေတာ့ ခရီးသြားေနလို႔  အဲဒီေန႔က မရွိပါဘူး။ နာတာရွာနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြကပဲ ျပန္ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ဒီအတန္းမွာလည္း နာတာရွာက ကၽြန္မရဲ႕ နာမည္ေတြနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ နာမည္ကို ျမန္မာစာလံုးနဲ႔ ေရးျပခုိင္းပါတယ္။ ဒီအတန္းက ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ စီနီယာေတြဆိုေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အေသအခ်ာ ၾကားဖူးၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ နာတာရွာက ေက်ာင္းသား တခ်ိဳ႕ရဲ႕ ေမးခြန္းေတြကို ေမးေပးပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စာေပ လြတ္လပ္မႈအေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေမးခြန္းတခ်ိဳနဲ႔ ကၽြန္မရဲ႕ ကေလာင္နာမည္ကို ဘယ္လို ယူျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို ျပန္ေျဖျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
(ယေန႔ကမၻာ့စာေပ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ရွင္းလင္းေျပာျပေနစဥ္)
 ေဆြးေႏြးပြဲမွာ အခ်ိန္မရလို႔ မေမးလိုက္ရတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ေနာက္တစ္ေန႔မွာေတာ့ ကၽြန္မဆီကို IWP ရုံးအဖြဲ႔ဝင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေမရီ  (Mary Nazareth )က ယူလာေပးပါတယ္။ (ေမရီဟာ အင္မတန္ ၾကင္နာတတ္ၿပီး မိခင္ဆန္သူပါ။ သူက ပီတာရဲ႕ ဇနီးပါ။ သူ႔ရဲ႕ တာဝန္ကေတာ့ ကၽြန္မတို႔ေတြကို ဟိုတယ္မွာ ေနေရးထိုင္ေရး စီမံေပးဖုိ႔၊ စားစရိတ္ ထုတ္ေပးဖို႔နဲ႔ အျခား လိုအပ္တာမွန္သမွ်ကို ကူညီေပးဖို႔ပါ။) “ေမးခြန္းတခ်ိဳ႕က ငါတို႔ေက်ာင္းသားေတြ ဘယ္ေလာက္ မသိနားမလည္လဲဆိုတာကို ေဖာ္ျပေနလို႔ ရွက္မိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မင္းသိေစဖို႔ ယူလာေပးတာပါ” လို႔ ေမရီကေျပာပါတယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ကၽြန္မက မေမးျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေမးခြန္းအားလံုးကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဖတ္ၾကည့္လိုက္ပါတယ္။ အားလံုးေပါင္း ၃၃ခု ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ျမန္မာ့စာေပ ျမန္မာ့ကဗ်ာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေယဘုယ်ေမးထားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ကၽြန္မရဲ႕ ကဗ်ာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ အေသးစိတ္ ေမးထားပါတယ္။ ေမရီက ႏွိမ့္ႏွိမ့္ခ်ခ်ေလး ေျပာေပမယ့္ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတဲ့ ေမးခြန္းေကာင္းေတြကိုလည္း ကၽြန္မက သတိထားမိပါတယ္။ အဲဒီထဲက တခ်ိဳ႕ကို ဘာသာျပန္ၿပီး ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

  • ·         ျမန္မာႏိုင္ငံ စစ္အစိုးရလက္ထက္မွာ စာေရးဆရာေတြ အႏုပညာရွင္ေတြအတြက္ ဘယ္လို အခက္အခဲေတြ ရင္ဆိုင္ရပါသလဲ။
  • ·         ပန္ဒိုရာရဲ႕ “လူၿပိန္းမ်ားၿမိဳ႕ကိုသိမ္းပိုက္စဥ္” (ဘာသာျပန္) မွာ အျဖတ္အေတာက္ (punctuation) ေတြ အသံုးျပဳတာ မေတြ႔ရပါဘူး။ နာမည္ေတြေလာက္ပဲ စာလံုးအႀကီးနဲ႔ ေရးထားတာမ်ိဳး ေတြ႔ရပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ ဒီလို ေရးဖုိ႔ စဥ္းစားတာလဲ။ တကယ္လို႔ သဒၵါထံုးအတိုင္း အျဖတ္အေတာက္ေတြသံုးရင္ ကဗ်ာဟာ ဘယ္လို ျခားနားသြားပါမလဲ။
  • ·         ပန္ဒိုရာရဲ႕ ကဗ်ာေတြမွာ လံုးဝ ၿမိဳ႕ျပေနာက္ခံ ဒါမွမဟုတ္ ေတာရိုင္းေနာက္ခံကိုိ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီလို လံုးလံုးလ်ားလ်ား ဆန္႔က်င္ကြာျခားေနတဲ့ ေနာက္ခံအခင္းအက်င္း (setting) က စာေရးသူအတြက္ ဘယ္လို အေရးပါပါသလဲ။
  • ·         ပန္ဒိုရာရဲ႕ ကဗ်ာေတြထဲမွာ အၾကမ္းပတမ္း (violent) ျဖစ္တဲ့ သေကၤတေတြ ေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာ လက္ေျဖာင့္တပ္သား၊ က်ား စတဲ့ စကားလံုးေတြ။ ဘာျဖစ္လို႔ အဲဒီစကားလံုးေတြကို ကဗ်ာေတြထဲမွာ မၾကာခဏ ဆက္ေတြ႔ေနရတာလဲ။
  • ·         ဒီေန႔အတန္းထဲမွာ ေလ့လာရတဲ့ ပန္ဒိုရာရဲ႕ စာေတြထဲမွာ၊ အထူးသျဖင့္ “လူၿပိန္းမ်ား ၿမိဳ႕ကိုသိမ္းပိုက္စဥ္” ကဗ်ာမွာ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ စာေပရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈအတိုင္းအတာ ဘယ္ေလာက္အထိရွိပါသလဲ။ ဒါမွမဟုတ္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္နဲ႔ ဘယ္လို ပတ္သက္ပါသလဲ။ စာေရးသူရဲ႕ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္အေပၚ နားလည္မႈ ဒါမွမဟုတ္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ ေရးသားမႈစတိုင္အေပၚ စံုစမ္းေလ့လာထားမႈကို သိခ်င္ပါတယ္။ လူၿပိန္းမ်ား ကဗ်ာထဲက ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ အရာဝတၳဳေတြျဖစ္တဲ့ မာရီလင္မြန္ရိုးနဲ႔ မိုက္ကယ္ဂ်က္ဆင္တို႔လို အေမရိကန္ ေပၚျပဴလာကာလခ်ာကို သတိထားမိပါတယ္။ စကားလံုးတစ္လံုးျဖစ္တဲ့ လူၿပိန္းကို ထပ္ခါထပ္ခါ သံုးထားတာမ်ိဳးေတြဟာ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ အေရးအသားအမ်ားအျပားမွာ ေတြ႔ရတဲ့ ခ်ဲ႕ကားတြန္းတိုက္ ေရးထားပံုမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒီလိုပါပဲ ဟစ္တလာ နဲ႔ ေခ်ေဂြဗားရား ကဗ်ာမွာဆိုရင္လည္း ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ဝတၳဳအမ်ားအျပားမွာ ေရးေလ့ရွိသလို သမိုင္းေနာက္ခံကို ထင္ဟပ္ေရးတာမ်ိဳးေတြ႔ရပါတယ္။ ဥပမာ ဒြန္ ဒီလီလို (Don DeLillo) ရဲ႕ Libra ဝတၳဳမွာလိုမ်ိဳးပါ။ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ ဝတၳဳေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ဖတ္ၾကသလား ဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္မသိပါဘူး။ တစ္နည္းအားျဖင့္လည္း တကယ္လို႔ စာေရးသူဟာ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ အႏုပညာနည္းလမ္းေတြကို တမင္တကာ အသံုးခ်ထားခဲ့ျခင္း မရွိခဲ့ဘူးဆုိရင္ တျခား ဘယ္စာေရးဆရာေတြနဲ႔ ဘယ္လိုေရးဟန္ေတြက လႊမ္းမိုးမႈရွိပါသလဲ။ အဲဒီလို ကိုယ့္ကိုလႊမ္းမိုးသူေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံကလူေတြ ဟုတ္ၾကပါသလား။ ကၽြန္ေတာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံက တီထြင္ဖန္တီးမႈ စာေပေရးသားျခင္း အေၾကာင္းကို လံုးဝ မသိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီက စာေပအေျခအေန ဘယ္လိုရွိတယ္ဆိုတာကို သိခ်င္ပါတယ္။
အဲဒီလို ေမးခြန္းေတြဟာ စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေမးခြန္းေတြကို ျပန္ေျဖဖို႔အတြက္ ကၽြန္မမွာ အခ်ိန္မရခဲ့ပါဘူး။ အျပင္မွာ ေတြ႔ၾကတဲ့အခါ ေမးခ်င္တာ ေမးလို႔ရပါတယ္ လို႔ေတာ့ စာသင္ခန္းထဲမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ 
(ေမးခြန္းတခ်ိဳ႕)
 (ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီးမွာ နာတာရွာက ေဆြးေႏြးသြားတဲ့  IWP စာေရးဆရာေတြကို ထပ္ၿပီး ေမးခြန္းေမးခ်င္တာ၊ အင္တာဗ်ဳးခ်င္တာရွိရင္ သူကေနတစ္ဆင့္ ခြင့္ေတာင္းဆက္သြယ္ၿပီး စာတမ္းတစ္ခု ျပန္ေရးတင္ဖုိ႔ ေက်ာင္းသားေတြကို အိမ္စာေပးခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာင္းသူေလးတစ္ေယာက္က ကၽြန္မကို ဆက္သြယ္လာပါတယ္။ သူနဲ႔ တစ္ရက္ခ်ိန္းၿပီး အေမးအေျဖလုပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ကၽြန္မရဲ႕စာေရးသားျခင္းနဲ႔ ဘဝျဖတ္သန္းမႈ အေၾကာင္းကို သူက စာတမ္းငယ္တစ္ေစာင္ ေရးခဲ့ပါတယ္။) 


ပန္ဒိုရာ
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပသြားပါမည္။)

၂၀၁၃ ေမလ စတုိင္သစ္မဂၢဇင္းတြင္ ေဖာ္ျပၿပီး။  



အပုိင္း (၁) သို႕  
အပိုင္း(၂) သို႔

Expand..

Thursday, May 9, 2013

အိုင္အိုဝါရက္စြဲမ်ား (အပိုင္း ၂)




အိုင္အိုဝါ ရက္စြဲမ်ား အပိုင္း (၂)

၄။ ေနမႈထုိင္မႈ အခက္အခဲတခ်ိဳ႕

အိုင္အိုဝါၿမိဳ႕ကို ေရာက္လာၾကတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ စာေရးဆရာေတြအတြက္ ပထမဆံုး အခက္အခဲကေတာ့ လွ်ပ္စစ္ပလပ္ေပါက္ပါပဲ။ ကၽြန္မတို႔ ပါလာၾကတဲ့ ဖုန္းေတြ ကြန္ျပဴတာေတြဟာ အေမရိကမွာ က်င့္သံုးတဲ့ ပလပ္ေပါက္စနစ္နဲ႔ မတူတာမ်ားပါတယ္။ စင္ကာပူမွာဆိုရင္ေတာ့ ပလပ္ေပါက္က 3-pin ေလးေထာင့္ေပါက္  ၃ ေပါက္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္မွာကေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္ 2-pin အဝိုင္းေပါက္ ၂ ေပါက္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အေမရိကမွာ ေတြ႕ရတဲ့ ပလပ္ေပါက္ေတြက 2-pin အျပားႏွစ္ေပါက္ ျဖစ္ေနေတာ့ ကၽြန္မတို႔ပါလာတဲ့ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြကို အသံုးျပဳဖို႔ အားသြင္းဖို႔အတြက္ အေပါက္မကိုက္ဘဲ အခက္ႀကံဳၾကရပါတယ္။ ကၽြန္မကေတာ့ ခရီးသြားတိုင္း ထည့္ေနက် universal adapter ေလး ပါလာမိလို႔ အဆင္ေျပေနေပမယ့္ အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ adapter ကို ၿမိဳ႕ေလးက ဆိုင္ေတြမွာ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ ရွာလို႔မရျဖစ္ၾကပါတယ္။ 

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြအတြက္ အခက္အခဲပါ။ ကၽြန္မတို႔ကို ေနရာခ်ေပးထားတဲ့ Iowa House Hotel က အခန္းေတြထဲမွာ ေဆးလိပ္ေသာက္လို႔မရပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ ၿမိဳ႕ထဲက ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း ေဆးလိပ္မေသာက္ရ ဇံုေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္း စ်ာန္ဝင္ၿပီး စာေရးေလ့ရွိတဲ့ စာေရးဆရာတခ်ိဳ႕အတြက္ ကိုယ့္အခန္းထဲမွာ ဇိမ္နဲ႔နားနားေနေန မေရးႏိုင္ဘဲ အခက္ႀကံဳရပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းကို ခြင့္ျပဳတဲ့ ေကာ္ဖီဆိုင္၊ စားေသာက္ဆိုင္ေတြကို ေန႔လည္ဘက္မွာ သြားၿပီး စာေရးၾကပါတယ္။ 

စာေရးဆရာေတြကို orientation မိတ္ဆက္ ေျပာတဲ့ေန႔က ဥပေဒ ပညာရွင္တစ္ေယာက္ လာပါတယ္။ ဥပေဒေရးရာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒီၿမိဳ႕ေလးမွာ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ေတြကို ေျပာျပသြားပါတယ္။ အဓိက ေျပာသြားတာကေတာ့ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္းနဲ႕ အရက္ေသစာ ေသာက္သံုးမႈပါပဲ။ အေမရိကမွာက ျပည္နယ္အလိုက္  မိမိတို႔နဲ႕ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ဥပေဒေတြကို ျပဌာန္းတဲ့ စနစ္ရွိပါတယ္။ အုိင္အုိဝါၿမိဳ႕ေလးအတြက္  အရက္ေသာက္သံုးမႈနဲ႕ ပတ္သက္လို႔ အဓိက အခ်က္ ၂ခ်က္ကေတာ့ public drinking နဲ႔ public intoxication ကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔ပါ။  အမ်ားနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ေနရာေတြမွာ အရက္ေသာက္လို႔ မရပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက အမ်ားနဲ႔သက္ဆုိင္တဲ့ေနရာေတြမွာ အရက္ကို ေသာက္မေနေတာင္မွ ဆိုင္ကေသာက္ၿပီး ျပန္လာတဲ့အခါ၊ အိမ္ကေနထြက္လာတဲ့အခါ၊ အမ်ားနဲ႔သက္ဆုိင္တဲ့ ျမင္ကြင္းမွာ မူးယစ္ေနလို႔လည္း မရပါဘူး။ ကၽြန္မကေတာ့ ကိုယ့္ႏိုင္ငံက သႀကၤန္ခ်ိန္ခါကို ဖ်တ္ခနဲ ျမင္ေယာင္သြားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း အဲဒီလို ဥပေဒ ျပဌာန္းရင္ ေကာင္းမယ္လို႔လည္း ေတြးမိပါေသးတယ္။

အရက္ေသစာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေနာက္ထပ္အေျခခံ အခ်က္တစ္ခ်က္ကေတာ့ အသက္ ၂၁ ႏွစ္ျပည့္မွ အရက္ဝယ္လို႔ရတာပါ။ ဆိုင္ေတြမွာ ဘီယာ၊ ဝိုင္ စတဲ့ အရက္ဝယ္သူေတြကို အသက္ျပည့္မျပည့္ မေဝခြဲႏိုင္ရင္ ရုပ္ပံုပါတဲ့ သက္ေသခံ ကဒ္ျပား (photo ID) တမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျပခိုင္းပါတယ္။ ကဒ္ျပားပါမလာရင္ မေရာင္းပါဘူး။ (စင္ကာပူမွာလည္း အဲဒီဥပေဒရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူကိုမွန္းၾကည့္ၿပီး ေတာ္ရုံဆို မျပခိုုင္းပါဘူး။) ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြကလာသူ အေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ကေတာ့ ဒီလို စည္းနဲ႔ကမ္းနဲ႔ အရက္ဝယ္ရတာ အေတြ႔အႀကံဳသစ္ပါပဲ။  စာေရးဆရာေတြဟာ သူတို႔ကို သက္ေသခံကဒ္ျပား ျပခုိင္းတဲ့အခါ “ဒါ အသက္ ၂၁ ႏွစ္ မျပည့္ေသးဘူးထင္လို႔ ျပခိုင္းတာ၊  ေတာ္ေတာ္ႏုပ်ိဳတာပဲ” လို႔ အခ်င္းခ်င္း ေနာက္ေျပာင္ရင္း ဂုဏ္ယူဝံ့ႂကြားေလ့ ရွိၾကပါတယ္။

၅။ ျမင္း/ႏြားစီးပြဲ သို႔မဟုတ္ Rodeo

ႏိုင္ငံတကာက စာေရးဆရာေတြကို IWP ကို ဖိတ္ေခၚရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြထဲမွာ အေမရိကရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ လူေနမႈဘဝေတြကို သိရွိနားလည္ ေလ့လာေစခ်င္တာလည္း ပါဝင္ပါတယ္။  ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ဒါမွမဟုတ္ ေဒသႏၱရဗဟုသုတနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြကိုလည္း ဖိတ္ေခၚေလ့ရွိပါတယ္။

စက္တင္ဘာ ၆ ရက္ေန႔မွာ ၆၅ ႀကိမ္ေျမာက္က်င္းပမယ့္ ရိုဒီယို (rodeo) ဆိုတဲ့ပြဲရွိတယ္။ ၾကည့္ခ်င္သူေတြကို ပြဲက်င္းပတဲ့ Fort Madison ကို လိုက္ပို႔မယ္ လို႔ ေက်ာင္းက အေၾကာင္းၾကားလာပါတယ္။ ရိုဒီယို ဆိုတာ ဘာလဲ ဆိုတာကို ရွင္းလင္းခ်က္ကိုလည္း ပို႔ထားပါေသးတယ္။ စပိန္က ႏြားရိုင္းသတ္ပြဲလို မဟုတ္ဘဲ ျမင္းေတြႏြားေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏို္င္တာကို ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကတဲ့ပြဲပါ။ တိရိစၦာန္အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ကန္႕ကြက္ၾကတဲ့ ပြဲမ်ဳိးလို႔လည္း သတိေပးထားပါတယ္။  စာေရးဆရာ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီလိုပြဲမ်ိဳးကို ရုပ္ရွင္ တီဗြီထဲမွာေလာက္ပဲ ျမင္ဖူးၿပီး ကိုယ့္ႏိုင္ငံမွာ က်င္းပေလ့မရွိတဲ့အတြက္ မ်က္ဝါးထင္ထင္ ၾကည့္ရႈဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေနၾကပါတယ္။ 


(တစ္ပတ္တာရဲ႕ အခ်ိန္ဇယား၊ လိုအပ္ေနတဲ့ ပလပ္ေခါင္း နဲ႔ ရိုဒီရို လက္မွတ္)

အိုင္အိုဝါၿမိဳ႕ရဲ႕ မလွမ္းမကမ္းမွာ တည္ရွိတဲ့ Fort Madison ကို ေရာက္ေတာ့ လက္မွတ္ေတြ ဝယ္ၿပီး ပြဲက်င္းပတဲ့ ဝင္းထဲကို ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ပြဲကို လာၾကသူေတြအမ်ားစု ကေလး လူႀကီးေတြဟာ ဦးထုတ္ျပန္႔ေတြ ရွပ္အက်ၤီ ဂ်င္းေဘာင္းဘီေတြနဲ႔ ေကာင္းဘြိဳင္လို ဝတ္စားဆင္ယင္လာၾကပါတယ္။ ေစ်းဆိုင္တန္းေတြကလည္း ႏြားသားေရနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ ခါးပတ္တို႔၊ ပိုက္ဆံအိတ္တို႔ ေရာင္းၾကပါတယ္။ ေကာင္းဘြိဳင္ဦးထုပ္ေတြကိုလည္း ေရာင္းၾကပါတယ္။ ကၽြန္မလည္း  အမွတ္တရ တစ္ခုခု ဝယ္ဖို႔ ၾကည့္ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဆံုး အေမရိကန္ အမွတ္တရ ပစၥည္း ဝယ္ဖို႔ ၾကည့္ျဖစ္တဲ့ေန႔ပါ။ အဲဒီမွာ အရာရာတိုင္းလိုလိုဟာ made in China ျဖစ္ေနတာနဲ႔ စၿပီးေတြ႕ေတာ့တာပါပဲ။ 
( စာေရးဆရာေတြ ဦးထုပ္ဝယ္ေနၾကစဥ္)



ပြဲကို အေတာ္ေလး ခန္းခန္းနားနား ဖြင့္လွစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီး အမ်ိဳးသားေတြဟာ ျမင္းေတြကို အလွစီးၿပီး လွည့္လည္ၾကပါတယ္။  အေမရိကန္အလံနဲ႔ ေလထီးခုန္ခ်တာလည္း ၾကည့္လို႔ေကာင္းပါတယ္။ ကၽြန္မက ဒီလိုပြဲကို တီဗြီမွာ ယူက်ဳမွာ အနည္းငယ္ ျမင္ဖူးေပမယ့္ အစအဆံုး တစ္ခါမွ မၾကည့္ဖူးပါဘူး။ မွတ္ထားမိသေလာက္ ပြဲစဥ္ေတြကို ျပန္ေျပာျပရရင္ေတာ့ -

စည္ပိုင္း ၃ခုၾကား ျမင္းလွည့္လည္စီးျခင္း
စည္ပိုင္း ၃ ခုကို ႀတိဂံပံု (သူတို႔အေခၚေတာ့ ကလိုဗာ သစ္ရြက္ပံုေပါ့) ခ်ထားတယ္။ အဲဒီ စည္ပိုင္းေတြကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္းပတ္ၿပီး ျမင္းစီးရတယ္။ အခ်ိန္ျမန္ျမန္ မွန္မွန္စီးႏိုင္ျခင္းကို အမွတ္ေပးတာပါ။

ျမင္းေပၚကို ကုန္းႏွီးပါ/ကုန္းႏွီးလြတ္ စီးျခင္း
ကုန္းႏွီးပါတဲ့ျမင္း နဲ႕ မပါတဲ့ျမင္း ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒီျမင္းေတြကို တက္စီးေတာ့ ျမင္းကခါခ်ပါတယ္။ အဲဒါကိုအခ်ိန္ၾကာၾကာ ထိန္းႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားစီးရတဲ့ကစားနည္းပါ။

ႏြားသိုးစီးျခင္း
ျမင္းကို စီးသလိုပါပဲ။ ခါခ်ေနတဲ့ ႏြားသိုးေတြေပၚမွာ တက္စီးၾကတာပါ။

အဖြဲ႔ျဖင့္ ႏြားေလးကို ႀကိဳးခ်ည္ျခင္း
ျမင္းစီးလာတဲ့ လူႏွစ္ေယာက္မွာ တစ္ေယာက္က ႏြားကေလးရဲ႕ ခ်ိဳကို ဒါမွမဟုတ္ လည္ပင္းကို ႀကိဳးကြင္းပစ္ၿပီး စြပ္၊ ေနာက္တစ္ေယာက္က ႏြားေလးရဲ႕ ေနာက္ေျခေထာက္ကို ႀကိဳးကြင္းစြပ္ၿပီး ဖမ္းတဲ့နည္းပါ။

ႏြားေလးကို ေလးဘက္ေလးတန္ တုပ္ျခင္း
ျမင္းစီးလာတဲ့လူက ႏြားကေလးရဲ႕ ေခါင္းကို ႀကိဳးကြင္းပစ္ၿပီး စြပ္ပါတယ္။ မိတာနဲ႔ ျမင္းေပၚက ေျပးဆင္းသြားၿပီး ႏြားေလးကို တြန္းလွဲၿပီး သူ႔ေျခေထာက္သံုးေခ်ာင္းကို မလႈပ္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးနဲ႔တုပ္ပါတယ္။

ႏြားကို နပန္းလံုး တြန္းလွဲျခင္း
ျမင္းစီးလာသူက ေျပးေနတဲ့ ႏြားကို မီေအာင္လိုက္ၿပီး မီတဲ့အခါ ဆင္းၿပီး ႏြားရဲ႕ ဦးခ်ိဳကေနကိုင္ၿပီး လွဲခ်တဲ့ ကစားနည္းပါ။

ႏြားေလးေတြကို ႀကိဳးခ်ည္တာတို႔ လွဲခ်တာတို႔ လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ စိတ္ထဲ မေကာင္းျဖစ္မိပါတယ္။ တစ္ႀကိမ္မွာ ႏြားကေလးက လည္ပင္းကို ႀကိဳးပတ္တဲ့အခ်ိန္ ၾကာသြားေတာ့ ပြဲအၿပီး မွာ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ ျပန္မထႏိုင္ပဲ ဆန္႔ငင္ဆန္႔ငင္ ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႔ရေတာ့ စိတ္ပူမိတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း တိရိစၦာန္အခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုသူေတြ ကန္႔ကြက္စရာ ျဖစ္ရတာ လို႔ေတြးမိပါတယ္။ 

ကၽြန္မေဘးမွာ ထိုင္ေနတဲ့ ဂူလာလာကေတာ့ ဆက္မၾကည့္ေတာ့ပါဘူး။ သူ လာမိတာ မွားၿပီလို႔ ေျပာေနပါတယ္။ ေက်ာေပၚတက္စီးရင္ ခါခ်တတ္တဲ့ ျမင္းေတြႏြားေတြကိုလည္း အဲဒီလို အတင္းခါခ်ေအာင္ ခါးကို သံနဲ႔ရိုက္ထားတယ္လို႔ သူ ၾကားဖူးတယ္တဲ့။ ေဘးက အုိင္အိုဝါသားတစ္ေယာက္ကေတာ့ ဒီေခတ္မွာ အဲဒီလို မလုပ္ေတာ့ပါဘူး လို႔ရွင္းျပပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီကစားနည္းေတြက သူတို႔ရဲ႕ ေက်းလက္လုပ္ငန္းခြင္မွာ ျမင္းေတြႏြားေတြနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ လက္ေတြ႔လိုအပ္တဲ့ ကၽြမ္းက်င္မႈေတြ လို႔ မွတ္သားခဲ့ရပါတယ္။ 

၃ ႏွစ္ ၄ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးငယ္ေလးေတြက သိုးေလးေတြကို စီးၿပီးၿပိဳင္ၾကတဲ့ ပြဲလည္းပါပါေသးတယ္။ သိုးေလးေတြ ျဖည္းျဖည္းခါခ်တာကို မခံႏိုင္ပဲ ကေလးေတြ လဲၿပိဳက်တဲ့အခါ လူႀကီးေတြက ရယ္ၾကပါတယ္။ ဒီကေလးေတြ ႀကီးလာတဲ့အခါ ႏြားစီးမယ့္ ေကာင္းဘြိဳင္ေလးေတြ ျဖစ္လာၾကမွာေပါ့ေလ။  ဓာတ္ပံုေတြေတာ့ သိပ္မရိုက္ျဖစ္ပဲ ဗီြဒီယိုနည္းနည္း ရိုက္လာခဲ့ပါတယ္။ ေမွာင္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ လွ်င္ျမန္လြန္းတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ကၽြန္မကင္မရာနဲ႕ အေဝးကလွမ္းရိုက္ရတာ မႏိုင္တာကလည္း တစ္ေၾကာင္းပါ။ 

(ရိုဒီယို ဖြင့္လွစ္တဲ့ အခမ္းအနား)
(ရိုဒီယိုပြဲမွာ ေနဘုန္းလတ္နဲ႔ အမွတ္တရ)



၆။ အေမရိကန္ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ စာသင္ခန္း

ကၽြန္မေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ စက္တင္ဘာ ၇ ရက္ကို ေရာက္လာပါၿပီ။ ေစာေစာထ မနက္စာစားၿပီးေတာ့ နာတာရွာနဲ႕အတူ အိုင္အိုဝါတကၠသိုလ္ထဲက စာသင္ခန္းတစ္ခန္းကို သြားၾကပါတယ္။ အတန္းထဲက ကေလးေတြက အသက္ ၁၆ - ၁၈ ပတ္ဝန္းက်င္လို႔ နာတာရွာက ေျပာျပပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ဖရက္ရွာ ေက်ာင္းသားေလးေတြပါ။

ကေလးေတြဟာ ဆရာမ နာတာရွာ ႀကိဳေျပာထားတဲ့အတိုင္းပဲ တကယ့္ကို ၿငိမ္သက္ေအးေဆးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လြတ္လပ္ေပါ့ပါးပံုလည္း ေပါက္ပါတယ္။ နာတာရွာက ကၽြန္မကို ကေလးေတြနဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးပါတယ္။ စာသင္ခန္းက်ဥ္းကေလးမွာ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား ၁၀ ေယာက္ေက်ာ္ ေလာက္ပဲရွိတာပါ။ အဲဒီထဲက ထက္ဝက္ေလာက္ကိုေတာ့ ရုပ္ရွင္ခံစားမႈ အစီအစဥ္မွာ ေတြ႕ခဲ့ရလို႔ မွတ္မိေနပါတယ္။

နာတာရွာက ကၽြန္မရဲ႕ နာမည္ကို ျမန္မာလိုေရာ အဂၤလိပ္လိုပါ ေက်ာက္သင္ပုန္းမွာ ေရးျပခုိင္းပါတယ္။ ျမန္မာစာလံုး ဝိုင္းဝိုင္းေလးေတြကို သူတို႔က စိတ္ဝင္စားေနၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၾကားဖူးလား။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္း ဘာသိလဲ လို႔ ကေလးေတြကို ေမးေတာ့ ကေလးေတြက သိပ္မေျပာႏိုင္ၾကပါဘူး။ ဒါနဲ႕ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နာမည္ကို ေရးျပၿပီး သူ႔ကို ၾကားဖူးလားဆိုေတာ့ တစ္ေယာက္ႏွစ္ေယာက္က ၾကားဖူးတယ္ လို႔ေျပာၾကပါတယ္။ 

နာတာရွာကေတာ့ ကေလးေတြရဲ႕ အေျဖေတြကို အားမရဘဲ ကၽြန္မကိုလည္း အားနာေနဟန္တူပါတယ္။ အတန္းၿပီးသြားတဲ့အခါ ေျပာျပပါေသးတယ္။ ကေလးေတြ သိပ္ၿပီး စကားမေျပာၾကတာဟာ ရွက္လို႔ေၾကာက္လို႔ မဟုတ္ဘူး။ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ ယံုၾကည္မႈ လြန္ကဲေနၾကတာ တဲ့။ ဒီေခတ္ အေမရိကန္ကေလးေတြဟာ သူတုိ႔ကိုယ္သူတို႔ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ ႏိုင္ငံမွာ ေနထုိင္ေနၾကတယ္ လို႔ ထင္ေနၾကၿပီး ႏိုင္ငံျပင္ပက ကိစၥေတြကို စိတ္မဝင္စားၾကတာလည္း ေတြ႔ရတယ္တဲ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အျပင္ဘက္ကိုလည္း ၾကည့္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းေနရတယ္တဲ့။ ကၽြန္မကေတာ့ ကၽြန္မတို႔ဆီမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈ နည္းလို႔ အတန္းထဲမွာ စကားျပန္မေျပာရဲတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕ အျဖစ္နဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ရပံုကို စဥ္းစားေနမိပါတယ္။ 

အတန္းထဲမွာ ကၽြန္မရဲ႕ အေၾကာင္းကို သူတို႔ကို နည္းနည္းပါးပါး မိတ္ဆက္ေျပာျပၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသားေလး တစ္ေယာက္က ကၽြန္မရဲ႕ “လူၿပိန္းမ်ားၿမိဳ႕ကို သိမ္းပိုက္စဥ္” ကဗ်ာ ကို အသံထြက္ဖတ္ပါတယ္။ အဲဒီကဗ်ာကို အဂၤလိပ္လို ဘာသာျပန္ထားတာက “the scene of the city siege by the daft”  ပါ။ အဲဒီကဗ်ာမွာ the daft လို႔ဘာသာျပန္ထားတဲ့ အဂၤလိပ္ အသံုးအႏႈန္းကို သူတို႔ေတြက က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ the daft ဆိုတာက ၿဗိတိသွ်ေတြ သံုးေလ့ သံုးထရွိတဲ့ စကားလံုးပါ။ အေမရိကန္ေတြအေနနဲ႔ သံုးေလ့မရွိပါဘူး။ ဒီကဗ်ာကို ဘာသာျပန္ထားသူ ကိုကိုသက္က ဥေရာပႏုိင္ငံေတြမွာ အေျခခ်ေနထုိင္သူျဖစ္ၿပီး အဲဒီကဗ်ာပါဝင္တဲ့ စုစည္းမႈစာအုပ္ကို တြဲဖက္တည္းျဖတ္သူ ဂ်ိမ္းစ္ဘန္းကလည္း ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ပါတယ္။ နာတာရွာနဲ႔ ေက်ာင္းသားေလးေတြက ဒီေနရာမွာ အေမရိကန္တစ္ေယာက္က ဘာသာျပန္မယ္ဆိုရင္ the idiot ဒါမွမဟုတ္ the fool လို႔ ျပန္ေကာင္းျပန္မယ္ လို႔ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ the daft လို႔ေျပာလုိက္တာကေတာ့ ကဲ့ရဲ႕ရႈံ႕ခ်တာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ စိတ္ခံစားမႈ ပိုကင္းတဲ့ neutral သေဘာဆန္တယ္ လို႔ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္မရဲ႕ တျခားကဗ်ာေတြကို ဖတ္ၾကၿပီး မရွင္းတာကို ေမးၾကပါတယ္။ ဆက္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္မျပခဲ့တဲ့ The tiger and the snow ရုပ္ရွင္အေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ကၽြန္မေတြ႔ျမင္မိတာကေတာ့ အေမရိကန္ေက်ာင္းသားေလးေတြရဲ႕ ေလ့လာႏိုင္ခြင့္နဲ႔ ယေန႔ေခတ္ ႏိုင္ငံတကာစာေပ အႏုပညာေတြကို လက္လွမ္းမီႏိုင္မႈကိုပါ။ IWP ကို ေရာက္လာၾကတဲ့ စာေရးဆရာေတြဟာ အသက္အရြယ္၊ ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားမႈ၊ အသိအမွတ္ျပဳခံရမႈေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားၾကေပမယ့္လည္း အားလံုးကေတာ့ ေခတ္ၿပိဳင္ေရးသားေနဆဲ စာေရးဆရာေတြပါ။ ဒီလိုလူေတြ လက္ရွိေရးသားဆဲ ပူပူေႏြးေႏြး လက္ရာေတြကို အေမရိကန္ေက်ာင္းသားေတြဟာ စာေရးဆရာ ကိုယ္တိုင္နဲ႔အတူ ေလ့လာခြင့္ ေဆြးေႏြးခြင့္ ရၾကျခင္းဟာ တကယ္ကို တန္ဖိုးရွိတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳပါ။ ကၽြန္မတို႔ဆီမွာလည္း စာေပဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္ေတြ အထူးျပဳေလ့လာၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို ဂႏၳဝင္စာေပေတြသာမက အခုလို ေခတ္ၿပိဳင္လက္ရာေတြကို ေလ့လာေဆြးေႏြးႏိုင္ဖုိ႔ သင္ရိုးေတြကို မြမ္းမံျပင္ဆင္ၾကရင္ ေကာင္းမယ္လို႔ေတြးမိပါတယ္။ (ေနာက္ပိုင္းမွေတာ့ သူတို႔ဆီမွာ အခုလိုေခတ္နဲ႔ တေျပးညီ ေလ့လာခြင့္ရတာဟာ တကၠသိုလ္အဆင့္သာမက အထက္တန္း အလယ္တန္း ေက်ာင္းေတြမွာပါ ရွိတယ္ဆိုတာကို creative writing အတန္းေတြမွာ ပါဝင္ကူညီခဲ့တဲ့အခါ ပိုနားလည္ခဲ့ရပါေသးတယ္။) 

အတန္းခ်ိန္ ကုန္ဆံုးသြားတဲ့အခါမွာေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ေျပာလက္စ စကားေတြ အကုန္ျဖတ္၊ စာအုပ္ေတြ ေကာက္သိမ္းၿပီး သူတို႔ေက်ာပိုးအိတ္ကေလးေတြလြယ္ ဘိုင့္ဘိုင္ဆိုၿပီး အတန္းထဲက ခ်က္ခ်င္းထြက္သြားၾကတာကေတာ့ ကၽြန္မကို သူတို႔ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အသိတစ္ခု တိုးေစပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြဟာ သူတို႔ အတန္းခ်ိန္ေစ့သြားတဲ့အခါ လံုးဝအားမနာၾကပါဘူး။ ဒါဟာ သူတို႔ရဲ႕ အခြင့္အေရးလို႔ပဲ ယူဆတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ အခ်ိန္တိတိက်က် လုပ္ကိုင္ေလ့ရွိတဲ့ သူတို႔လူမ်ိဳးေတြအဖို႔ ေနာက္ထပ္ အတန္းတစ္တန္းကို အခ်ိန္မီ သြားဖို႔လိုအပ္လို႔လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။  ကၽြန္မကုိယ္တုိင္လည္း ညေနပိုင္း အစီအစဥ္ျဖစ္တဲ့ panel discussion အတြက္ စာၾကည့္တိုက္ကို သုတ္ေျခတင္ရပါတယ္။    


၇။ က်ားမျဖစ္တည္မႈ ေဆြးေႏြးပြဲ

IWP မွာ စာေရးဆရာတိုင္း ပါဝင္ရတဲ့ အစီအစဥ္တစ္ခုကေတာ့ public library မွာ က်င္းပေလ့ရွိတဲ့ panel discussion ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဆံုး ရက္သတၱပတ္မွာ  “က်ားမျဖစ္တည္မႈ” ေခါင္းစဥ္ကို ေဆြးေႏြးဖို႔ အလွည့္က်ပါတယ္။  အဲဒီေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးကဗ်ာဆရာေတြရဲ႕ အခန္းက႑အေၾကာင္း ေျပာဖို႔ ကၽြန္မက စာတမ္းတစ္ခု ျပင္ဆင္ထားခဲ့ပါတယ္။ 

ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ အဲဒီ ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီးမွာ သမၼတ အုိဘားမားရဲ႕ မိန္႕ခြန္းေျပာပြဲကို သြားဖို႔ရွိေနပါတယ္။ တစ္ေန႔လံုး အစီအစဥ္ေတြ ျပည့္ေနတဲ့ မွတ္မွတ္ရရ ေန႔တစ္ေန႔ပါ။ ကၽြန္မက ႀကံဳရင္ႀကံဳသလို အခန္းအနားေတြမွာ ဝတ္ဖို႔ ျမန္မာဝတ္စံု တခ်ိဳ႕ထည့္လာခဲ့ပါတယ္။ အစကေတာ့ အဲဒီေန႔ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ျမန္မာလို ဝတ္မယ္လို႔ စိတ္ကူးမိေပမယ့္ အိုဘားမား ႀကိဳဆိုမယ့္ လူအုပ္ထဲကို တိုးရမွာမို႔ အိုင္အိုဝါ စာတန္းပါတဲ့ T-shirt ေလးကိုပဲ ဝတ္လိုက္မိတာကလည္း မွတ္မွတ္ရရပါပဲ။ 

ေဆြးေႏြးသူေတြကေတာ့ ဥဇဘက္ကစၥတန္ က အလီနာ၊ အီရတ္က ဂူလာလာ၊ အာဖဂန္နစၥတန္က မိုဟစ္၊ စင္ကာပူက စတက္ဖနီ နဲ႕ ျမန္မာျပည္က ကၽြန္မ ၊ အားလံုး ငါးေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆြးေႏြးပြဲကို နာတာရွာက ႏႈတ္ခြန္းဆက္စကား ေျပာေပးၿပီး၊ moderate လုပ္ေပးသူက ဖေရာ္ဖက္ဆာ ဆရာမႀကီး အမ္မာရီတာ လင္ဒါ ကာဘာ (Emerita Linda Kerber) ျဖစ္ပါတယ္။ မိုဟစ္က “စစ္ပြဲအတြင္း စာေရးျခင္း” ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာလည္း စာတမ္းဖတ္ဖို႔ စာရင္းသြင္းထားေပမယ့္ က်ားမျဖစ္တည္မႈ ေခါင္းစဥ္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြခ်ည္း ေျပာေနတာ ျဖစ္မွာစိုးလို႕ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ အနည္းဆံုး ထည့္ခ်င္တဲ့အတြက္ ဒီေခါင္းစဥ္မွာလည္း ပါဝင္ဖို႔ သူ႕ကို ဖိတ္ေခၚခဲ့တာပါ။ ကၽြန္မသတိထားမိပါတယ္။ သူတို႔ဆီမွာ ပြဲစီစဥ္ရင္ ေျပာသူေတြဟာ ေယာက်ၤားေတြခ်ည္းပဲ ဒါမွမဟုတ္ မိန္းမေတြခ်ည္းပဲ မျဖစ္ေအာင္ သတိထားၿပီး ေနရာခ် စီစဥ္တတ္ၾကပါတယ္။ 

(က်ားမျဖစ္တည္မႈ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ နာတာရွာက မိတ္ဆက္စကား ေျပာေနစဥ္)



အီရတ္ နဲ႕ အာဖဂန္နစၥတန္ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့အတုိင္းပဲ မိန္းမေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္မႈေတြ မ်ားလွပါတယ္။ အဲဒီလိုဖိႏွိပ္မႈေတြေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ စာေပအႏုပညာ ဖန္တီးမႈကို ထိခိုက္ရတဲ့အေၾကာင္းေတြကို ဂူလာလာနဲ႔ မိုဟစ္တို႕က ေထာက္ျပသြားခဲ့ပါတယ္။  ဥဇဘက္ကစၥတန္က အလီနာ ေျပာသြားတာကေတာ့ ရႈေထာင့္တစ္မ်ိဳးပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုယ္တိုင္ကိုက အားနည္းတဲ့ လိင္အျဖစ္ ဦးစားေပးခံရျခင္း၊ အိမ္ေထာင္မႈ ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ေယာက်ၤားကို မွီခိုျခင္းေတြကို အခြင့္အေရးအျဖစ္ မွတ္ယူေနတာကုိ ေတြ႔ရွိရတဲ့အေၾကာင္းပါ။ စင္ကာပူကေတာ့ က်ားမျဖစ္တည္မႈေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ စင္ကာပူႏိုင္ငံမွာ ေယာက်ၤားေလးေတြဟာ မျဖစ္မေန စစ္မႈထမ္းရတဲ့အတြက္ အလုပ္ခြင္နဲ႕ တိုးတက္မႈမွာ ဆံုးရႈံးရတဲ့ ရႈေထာင့္ကေန ေျပာျပသြားပါတယ္။ ကၽြန္မကေတာ့ ၂၀၁၂ ကမၻာ့ကဗ်ာေန႔မွာ ရန္ကုန္မွာ ဖတ္ခဲ့တဲ့ စာတမ္းကို အတိုခ်ဳပ္ၿပီး ျပန္ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။  (စာတမ္း ဖတ္ရႈရန္)

( ေဆြးေႏြးသူမ်ား။ ဝဲမွယာ - စတက္ဖနီ ရဲ(စင္ကာပူ)၊ အလီနာ ဒါဒီဗာ (ဥဇဘက္ကစၥတန္)၊ ဂူလာလာ ႏိုရိ (အီရတ္)၊ မိုဟစ္ ဇဂမ္း (အာဖဂန္နစၥတန္)၊ ပန္ဒိုရာ (ျမန္မာ))


ပရိသတ္က ေမးခြန္းေတြ ေမးခ်င္ေသးေပမယ့္ အိုဘားမား မိန္႔ခြန္းေႁခြမယ့္ေနရာကို အခ်ိန္မီသြားၾကရမွာမို႔ ေဆြးေႏြးပြဲကို နိဂုံုးခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ စာၾကည့္တိုက္ထဲက ထြက္လာတဲ့ အားလံုးလိုလိုပါပဲ  သမၼတအိုဘားမားရဲ႕ မိန္႔ခြန္းကို နားေထာင္ၾကဖို႔ တန္းစီရမယ့္ ေနရာကို သြားၾကပါတယ္။ လက္ထဲမွာလည္း လက္မွတ္ကိုယ္စီကိုင္ေဆာင္လို႔ပါ။ သမၼတအိုဘားမားကို အျပင္မွာ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ျမင္ဖူးေတာ့မွာမို႔ ကၽြန္မအပါအဝင္ စာေရးဆရာေတြဟာ စိတ္လႈပ္ရွား ေပ်ာ္ရႊင္ေနၾကပါတယ္။ 

ပန္ဒိုရာ

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပသြားပါမည္။)
၂၀၁၃ ဧၿပီလ စတိုင္သစ္ မဂၢဇင္းတြင္ ေဖာ္ျပၿပီး။ 





Expand..

Monday, May 6, 2013

အိုင္အိုဝါ ရက္စြဲမ်ား (အပိုင္း ၁)

၂၀၁၂ ခုုႏွစ္က International Writing Program တက္ေရာက္ဖို႔ အိုင္အိုဝါၿမိဳ႕ကို ေရာက္ေနတုန္းမွာ အဲဒီေခါင္းစဥ္နဲ႔ပဲ စာတစ္ပုဒ္ တင္ဖူးပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ဆက္မေရးျဖစ္ပါဘူး။ ဒီျပန္ေရာက္တဲ့အခါ စတိုင္သစ္မဂၢဇင္းက ကိုလူေဇာ္သစ္ရဲ႕ အားေပးမႈေၾကာင့္ ခရီးသြားေဆာင္းပါးဆန္ဆန္ ဆက္ေရးျဖစ္ပါတယ္။ အိုင္အိုဝါရက္စြဲမ်ား အပိုင္း (၁) က ေန (၃) အထိကို ၂၀၁၃ မတ္လထုတ္ စတိုင္သစ္မဂၢဇင္းမွာ စၿပီး အခုအထိ လစဥ္ ဆက္တိုက္ ေဖာ္ျပလ်က္ရွိပါတယ္။ ေနာက္ထပ္လည္း ဆက္ေရးေနဆဲပါ။ ကံေကာင္းေထာက္မၿပီး သြားျဖစ္ခဲ့တဲ့ အဲဒီခရီးမွာ ကၽြန္မအေနနဲ႔ ဘာေတြ ႀကိဳးစားပန္းစား လုပ္ေဆာင္ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာေတြရယ္ ခရီးသြား အေတြ႕အႀကံဳေတြရယ္ ကို မဂၢဇင္း မဖတ္ျဖစ္တဲ့ ေဝးရပ္ေျမက ကၽြန္မရဲ႕ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြ၊ ဘေလာ့ဂါ ေရးေဖာ္ေရးဖက္ေတြနဲ႔ အျခားေသာ စာေရးသူ စာဖတ္သူေတြကို ေဝမွ်ခ်င္တဲ့စိတ္နဲ႔ ဘေလာ့ဂ္မွာလည္း ျပန္တင္လုိက္ပါတယ္။ အရင္ေရးခဲ့တဲ့ ေဆာင္းပါးအစပိုင္းကို ေတာ့ ျပန္ျပဳျပင္ၿပီး ေရးထားပါတယ္။

.....................................




အိုင္အိုဝါ ရက္စြဲမ်ား (အပိုင္း ၁)



၁။ အိုင္အိုဝါသို႔ ပ်ံသန္းျခင္း

မင္း ဒီအစီအစဥ္ကို တက္ႏိုင္မလား တဲ့။ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ သူတို႔က ေမးလာေတာ့ ကၽြန္မအံ့ၾသမိပါတယ္။ ကၽြန္မက ျမန္မာျပည္မွာ အသိအမွတ္ျပဳခံရတဲ့ စာေရးဆရာ၊ကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္ ပီပီျပင္ျပင္ မဟုတ္ေသးဘူးလို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မွတ္ယူခဲ့သူပါ။ မိသားစုစီမံကိန္းအတြက္ စင္ကာပူအလုပ္က ခြင့္ယူၿပီး ကိုယ့္ႏိုင္ငံမွာ ျပန္အနားယူေနတာမို႔ ကၽြန္မ ခရီးသြားႏိုင္မယ့္ အေျခအေန ဘာမွန္းမသိခင္ အခုခ်က္ခ်င္းဆိုရင္ အေၾကာင္းျပန္လို႔မရဘူးလုိ႔ ေျပာလိုက္တယ္။ အေျဖေျပာႏိုင္တဲ့ ေန႔တစ္ေန႔မွာ ဖိတ္ေခၚစာ ေရာက္လာခဲ့တယ္။ ခရီးထြက္လို႔ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားမို႔ လာခဲ့မယ္လို႔ အေၾကာင္းျပန္ခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ ေလွ်ာက္လႊာေတြနဲ႕ နပမ္းလံုးရေတာ့တာပါပဲ။

၂၀၁၂  ၾသဂတ္စ္ ၂၄ ရက္ ညေန ၄ နာရီခြဲ မွာ ရန္ကုန္ေလဆိပ္က ထြက္လာတဲ့ ေလယာဥ္တစ္စီးထဲ လိုက္ပါလာခဲ့တယ္။ ခရီးေတြ အႀကိမ္ႀကိမ္သြားခဲ့ေပမယ့္ ဒီတစ္ႀကိမ္ ပ်ံသန္းရတဲ့ ခရီးကေတာ့ မေရာက္ဖူးတဲ့ ေဒသတစ္ခုက မႀကံဳဖူးေသးတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳေတြဆီကိုပါ။ ကိုယ္စိတ္ဝင္စားတာတာေတြကို အေလးအနက္လုပ္ႏိုင္ဖို႔ အခ်ိန္လပ္ကေလးတစ္ခု ဘဝမွာ ရွိခြင့္ရလာတာဟာ သိပ္ကို ကံေကာင္းပါတယ္။ အလုပ္ကေန ခြင့္ရက္ရွည္ယူၿပီး အမိေျမမွာ မိသားစုနဲ႔ ျပန္လည္ေနထိုင္တဲ့အခိုက္  အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အုိင္အိုဝါတကၠသိုလ္က စီစဥ္တဲ့ ၄၆ ႀကိမ္ေျမာက္ International Writing Program(IWP) ရဲ႕ ၂၀၁၂ ေဆာင္းဦးေပါက္ရာသီ အစီအစဥ္ကို တက္ေရာက္ဖို႔ ႀကံဳလာခဲ့ရတယ္။

ကၽြန္မအတြက္ သူတို႔ဝယ္ေပးထားတဲ့ ေလယာဥ္လက္မွတ္က ရန္ကုန္-ဘန္ေကာက္-နာရီတာ(တိုက်ိဳ)-ခ်ီကာဂို-စီဒါရက္ပစ္ ခရီးစဥ္ပါ။ စီဒါရက္ပစ္ Ceder Rapids ဆိုတာက ခရီးအဆံုးျဖစ္တဲ့ အိုင္အိုဝါၿမိဳ႕ကေန တစ္နာရီခြဲ ၂ နာရီေလာက္ ကားေမာင္းရတဲ့ ၿမိဳ႕ေလးပါ။ တကယ္ေတာ့ ၂၀၁၂ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံက IWP တက္ဖို႔ ဖိတ္ၾကားခံရတာ ကၽြန္မရယ္ ဘေလာ့ဂါ ေနဘုန္းလတ္ရယ္ ၂ ေယာက္ပါ။ ေနဘုန္းလတ္က ပတ္စပို႔နဲ႕ ဗီဇာ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးလို႔ ေနာက္က်ၿပီး ေနရစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီေတာ့လည္း ခရီးရွည္ႀကီးကို တစ္ေယာက္တည္း ပ်ံသန္းလာခဲ့ရပါတယ္။

ရန္ကုန္ကေန ဘန္ေကာက္ ေလဆိပ္ထဲေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ညေန ၆နာရီခြဲေလာက္ ဆိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ ေစာေနေသးတယ္။ ဘန္ေကာက္မွာ ညအိပ္နားၿပီး မနက္အေစာႀကီးမွာ တိုက်ိဳကို ပ်ံသန္းရပါမယ္။  Louis Tavern ဟိုတယ္ မွာ ၄ နာရီေလာက္ ညအိပ္နား ေရခ်ိဳးၿပီး မနက္ ၅ နာရီမွာ ဘန္ေကာက္ေလဆိပ္ကေန တိုက်ိဳ နာရီတာ ေလဆိပ္ ကို ၆ နာရီေက်ာ္ ပ်ံသန္းခဲ့ပါတယ္။

နာရီတာ ကိုေရာက္ေတာ့ အခ်ိန္ရေသးတာနဲ႔ ေလဆိပ္ကစားေသာက္ဆိုင္မွာ ဘာစားရင္ေကာင္းမလဲ ၾကည့္တယ္။ ဂ်ပန္ ပဲေခါက္ဆြဲ တစ္ပြဲဝယ္ စားလိုက္တယ္။ ၉ ေဒၚလာေက်ာ္ေပးရတယ္။ ေလဆိပ္ဆိုေတာ့လည္း ေစ်းႀကီးတာေပါ့ေလ။ ကၽြန္မက အခ်ိန္ရတာနဲ႔ ေလဆိပ္ထဲကို လွည့္ပတ္ၾကည့္လိုက္ပါေသးတယ္။ ခ်ီကာဂို ကိုပ်ံမယ့္ ေလယာဥ္က ညေန ၄ နာရီ ၃၅ ထြက္ရမွာကို တစ္နာရီ ေလယာဥ္ေနာက္က်ၿပီး  ညေန ၅ နာရီ ၃၅ မွထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ 


Narita ေလဆိပ္


ခ်ီကာဂို ကိုေရာက္ေအာင္ ၈ နာရီေလာက္ ပ်ံသန္းခဲ့ရပါတယ္။ ေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေဒသစံေတာ္ခ်ိန္ ညေန ၃နာရီခြဲေလာက္ရွိပါၿပီ။ ေနာက္ထပ္ ေျပာင္းစီးရမယ့္ ျပည္တြင္းေလယာဥ္ က ညေန ၆ နာရီ ၅ မိနစ္ထြက္မွာဆိုေတာ့ ေအးေအးေဆးေဆးပဲ လို႕ထင္မိခဲ့ေပမယ့္ transit သြားမယ့္ လုိင္းက immigration မွာ တန္းစီရပါတယ္။ လူတန္းရွည္ႀကီးထဲမွာ ၂ နာရီေက်ာ္ေလာက္ ေစာင့္ၿပီးေတာ့မွ တံဆိပ္တံုးထုလို႔ၿပီးပါတယ္။ တန္းစီေနတဲ့အေတာအတြင္းမွာ တန္းစီေနတဲ့ လူေတြကို ရဲေခြးေတြက အနံ႔ခံရွာေဖြပါတယ္။ သစ္သီးေတြ အပင္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အရာေတြပါလာရင္ ခ်က္ခ်င္း သိမ္းလုိက္ပါတယ္။

ျပည္ဝင္ခြင့္ကိစၥ ၿပီးသြားေတာ့ ကၽြန္မရဲ႕ luggage ကို လုိက္ရွာရပါတယ္။ ကၽြန္မစီးလာခဲ့တဲ့ ေလယာဥ္က ဆိုက္တာ ၾကာေနၿပီဆိုေတာ့ luggage ေတြက တန္းစီၿပီး လည္ေနတဲ့အထဲမွာ မရွိေတာ့ဘူး။ ဒါနဲ႕ လံုၿခံဳေရးေတြကို ေမးၿပီး ကုိယ့္အိတ္ေတြရွိတဲ့ေနရာကို လုိက္ရွာရတယ္။ အိတ္ရၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းေလယာဥ္ ရွိတဲ့ ေနရာမွာ အိတ္ကို check in ျပန္လုပ္ရတယ္။ လက္ဆြဲအိတ္ ေတြကို ဆြဲၿပီး ေလယာဥ္ထြက္မယ့္ ဂိတ္ကိုရွာၿပီး ေလယာဥ္ကြင္းထဲ ပတ္ေနတဲ့ မိုးပ်ံရထားေလးကို စီးသြားရျပန္ပါတယ္။

 ေလယာဥ္ ထြက္မယ့္ ေနရာကို ေရာက္ေတာ့ စစ္ေဆးေရး ျဖတ္ရျပန္တယ္။ အဲဒီမွာလည္း လူတန္းရွည္ကို ေစာင့္ရျပန္တယ္။ (စစ္ေဆးေရးေတြက တစ္ခါျဖတ္တိုင္းမွာ ကြန္ျပဴတာအျပင္ထုတ္၊ ဖိနပ္ခၽြတ္၊ ခါးပတ္ပါရင္ခၽြတ္ၿပီး ဗန္းေတြထဲ ထည့္ရတယ္။) ျဖတ္ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ေလယာဥ္ထြက္မယ့္ ဂိတ္ကို  အဲဒီအထဲကေန ငါးမိနစ္ေလာက္ လမ္းေလွ်ာက္သြားရျပန္တယ္။ အခ်ိန္က ညေန ၆ နာရီထိုးခါနီးေနၿပီဆိုေတာ့ အေျပးတပိုင္းသြားရတယ္။ ေလယာဥ္ေပၚ ေရာက္ၿပီး ေနာက္ ၅ မိနစ္ၾကာတယ္ဆို ထြက္တာပါပဲ။ မီရုံေလးရွိတယ္။ (ေနာက္မွ ျပန္သိရတာ မမီခဲ့ရင္ ေနာက္တစ္ေန႕ထြက္တဲ့ ေလယာဥ္နဲ႕မွ လိုက္ရမတဲ့။) အဲဒီခရီးကေတာ့ အေတာ့္ကို သုတ္ေခ်တင္ခဲ့ရပါတယ္။

ေလယာဥ္ပ်ံခ်ိန္ တစ္နာရီေတာင္ မၾကာဘဲ စီဒါရက္ပစ္ ေလဆိပ္ကို ဆိုက္ေရာက္လာပါတယ္။ ညေန ၇ နာရီေလာက္ရွိပါၿပီ။ အဲဒီမွာ ပထမဆံုးႀကံဳႀကိဳက္ခဲ့ရတာကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ေဖာ္ေရြမႈနဲ႕ ဝန္ေဆာင္မႈပါ။ luggage ေတြကို ေရြးဖို႕ တြန္းလွည္းယူေတာ့ ပိုက္ဆံ ၂ေဒၚလာထင္ပါတယ္။ deposit ထည့္ရမယ္ လို႕ေရးထားပါတယ္။ ကၽြန္မမွာ အေႂကြမရွိလို႔ အခက္အခဲေတြ႔ေနတုန္း ေလဆိပ္က ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္က ဝန္ထမ္းေတြ သံုးတဲ့ တြန္းလွည္းတစ္စီးကို ထုတ္လာေပးတယ္။ ဒါဆိုရင္ မင္းပိုက္ဆံသံုးစရာမလိုေတာ့ဘူးေပါ့ တဲ့။  အဲဒီတြန္းလွည္းေလးကို သူကိုယ္တုိင္ တြန္းၿပီး ကိုယ့္အနားမွာ လာကူေစာင့္ေပးတယ္။ လက္ထဲက ပစၥည္းေတြကို  ကူသယ္ကူခ်ေပးတယ္။ အပ်င္းေျပေအာင္ သူက စကားေတြလာေျပာေပးေနတယ္။ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း ေဖာ္ေဖာ္ေရြေရြပဲ။  ဒါေေပမဲ့လည္း ကၽြန္မ ေစာင့္ေနတဲ့ luggage က ပါမလာဘဲ ခ်ီကာဂိုမွာ က်န္ရစ္ခဲ့တယ္တဲ့။ ေလယာဥ္အကူးအေျပာင္းမွာ အခ်ိန္မမီလို႔က်န္ခဲ့တယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။

ဒီလို အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းၿပီး ေလယာဥ္စီးရတာမ်ိဳး လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ေလာက္က တစ္ႀကိမ္ႀကံဳခဲ့ပါတယ္။ အေရးႀကီးတာကေတာ့ အဲဒီေလယာဥ္ေတြ ရပ္နားတိုင္းမွာ ကိုယ္ check in လုပ္လိုက္တဲ့ အိတ္ေတြ ပါလာမလာ စံုစမ္းၾကည့္ဖို႔နဲ႕ ေလယာဥ္ခ်ိန္ေတြ ေျပာင္းမေျပာင္း အၿမဲ စစ္ၾကည့္ေနဖို႔ပါ။ ဥပမာ - ဘန္ေကာက္ေလဆိပ္ကေန နာရီတာကို ထြက္ခါနီးမွာေတာ့ ေလေၾကာင္းလိုင္း ေျပာင္းသြားတဲ့အတြက္ ကၽြန္မရဲ႕ ပစၥည္းေတြကို ျပန္ေရြးရမဲ့ code နံပါတ္ပါ ေျပာင္းသြားခဲ့ပါတယ္။  အဲဒီလို စစ္ခဲ့တာေတာင္မွ အခုေတာ့ luggage က က်န္ရစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ (ေနာက္ထပ္သိရတာက စာေရးဆရာ ၁၀ ေယာက္ေလာက္ အဲဒီလိုပဲ သူတို႔ luggage ေတြ က်န္ရစ္ခဲ့ရတယ္။ ေနာက္မွ ျပန္လာပို႔တယ္ တဲ့)။ ကၽြန္မက လိုလိုမယ္မယ္ ကၽြန္မရဲ႕ လက္ဆြဲအိတ္ထဲမွာ အဝတ္အစားအပိုေတြနဲ႔ လတ္တေလာ လိုတဲ့ အသံုးအေဆာင္ေတြကို ထည့္ထားမိခဲ့လို႔ ေတာ္ေသးတာေပါ့။

ေလဆိပ္ကို အိုင္အိုဝါတကၠသိုလ္က မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ လာႀကိဳတယ္။ သူ႔ကိုယ္သူ ဒရိုင္ဘာပါ လို႔မိတ္ဆက္တယ္။ ေနာက္မွ သိရတာက အဲဒီၿမိဳ႕ေလးမွာ ေက်ာင္းက ပရိုဂရမ္ေတြမွာ ဒရိုင္ဘာအေနနဲ႔ အခ်ိန္ပိုင္း အလုပ္ လုပ္ေနၾကသူေတြဟာလည္း ေက်ာင္းၿပီးခါစ ဒါမွမဟုတ္ ဘြဲ႔ႀကိဳ ဘြဲ႔လြန္တက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ျဖစ္ေနၾကတာကိုပါ။ သူတို႔ဟာ စာေရးဆရာေတြလည္း တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ျဖစ္ေနတတ္ၾကပါတယ္။ အိုင္အိုဝါဟာ စာေပၿမိဳ႕ေတာ္ေလး ျဖစ္ေလေတာ့ တၿမိဳ႕လံုးမွာ ေက်ာင္းသားေတြ ေက်ာင္းဆရာေတြနဲ႔ စာေရးဆရာေတြ ျပည့္ႏွက္လို႔ေနပါတယ္။

အဲဒီေန႔က ညေန ေလယာဥ္ေတြနဲ႔အတူ ပါလာၾကသူေတြကေတာ့ ပါကစၥတန္၊ ဂရိ၊ အီရတ္ ႏိုင္ငံေတြက စာေရးဆရာေတြပါ။ အီရတ္က စာေရးဆရာမ  “ဂူလာလာ ႏုိရိ” နဲ႔ ကၽြန္မဟာ ျမင္ျမင္ခ်င္းပဲ စကားေတြေျပာျဖစ္ၿပီး ခင္မင္သြားၾကပါတယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ စီဒါရက္ပစ္ ေလဆိပ္ကို ဂူလာလာရဲ႕ အိတ္ေရာ ကၽြန္မရဲ႕ အိတ္ေတြပါ ပါမလာခဲ့လို႔ ေလဆိပ္မွာပဲ သတင္းပို႔ ထားလိုက္ခဲ့ရတယ္။ ပါကစၥတန္က စာေရးဆရာက ေျပာတယ္။ ဘာမွမပူပါနဲ႕ ဒီႏိုင္ငံဟာ ဘာမဆို အားလံုးအတြက္ လြယ္ကူေအာင္ လုပ္ထားတာ။  အိတ္ေတြ ေနာက္ေန႔ ေရာက္ကို ေရာက္လာမွာပါ တဲ့။ သူကေတာ့ အေမရိကကို ရင္းႏွီးၿပီးသားပါ။

ေလဆိပ္ကထြက္လာတဲ့ ကားလမ္းေဘး တစ္ဖက္တစ္ခ်က္ မွာေတာ့ ျမင္ကြင္းေတြက က်ယ္တယ္။ ျမင္ေလရာရာ တေမွ်ာ္တေခၚရႈခင္းေတြထဲမွာ ေလထုကလည္း သန္႔ရွင္းေနတယ္။ အိုင္အိုဝါၿမိဳ႕ထဲဝင္လာေတာ့ အိမ္ကေလးေတြက သပ္သပ္ရပ္ရပ္ လွလွပပနဲ႔ လံုးခ်င္းအိမ္ေလးေတြမ်ားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အေဆာက္အဦ အျမင့္ေတြ မျမင္ရဘူး။ မိုးလည္း ဖြဲဖြဲရြာေနတယ္။ ေနရမယ့္ Iowa House Hotel ကိုေရာက္လာၾကတယ္။ အဲဒီဟိုတယ္က အိုင္အိုဝါတကၠသိုလ္ ရဲ႕ ေက်ာင္းဝင္းထဲမွာပါပဲ။ ဟိုတယ္ခန္းထဲမွာေတာ့ ခုတင္တစ္လံုး စားပြဲ ကုလားထိုင္ေတြနဲ႔ ေရခဲေသတၱာတစ္လံုး မိုက္ခရိုေဝ့ဖ္မီးဖို တစ္လံုး ေပးထားပါတယ္။

ခဏနားၿပီးေတာ့ ဂူလာလာက အျပင္မွာ လိုတာေလးေတြ ဝယ္မယ္ဆိုလို႔ ႏွစ္ေယာက္သား ထြက္လာခဲ့ၾကတယ္။ ဟိုေမးဒီေမးနဲ႕ စားေသာက္ဆိုင္တန္းေတြ ရွိတဲ့နားေတြျဖတ္ၿပီး ေရွာ့ပင္းေမာလ္ေလး တစ္ခု ရွိတဲ့ေနရာကို ေရာက္သြားတယ္။ (ေနာက္ပိုင္းေတာ့ အဲဒီ Old Capital Mall ဟာ မၾကာခဏ သြားျဖစ္တဲ့ေနရာတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့တယ္။)  ည ၉ နာရီေက်ာ္ၿပီဆိုေတာ့ ဆိုင္ေတြက ပိတ္ေနၿပီ။ ဝယ္မရေတာ့ဘူး။ ကၽြန္မအတြက္ ညေနစာကို ေခါက္ဆြဲျပဳတ္ ပြဲအေသးေလး ပါဆယ္ဝယ္ခဲ့ပါတယ္။ ဂူလာလာကေတာ့ ညေနစာ မစားဘူးတဲ့။ အျပန္မွာ ႏွစ္ေယာက္သား လမ္းမွားသြားၾကေသးတယ္။ မိုးကလည္း ဖြဲဖြဲ ရြာေနဆဲပါ။ လမ္းမွာေတြ႔တဲ့ ေက်ာင္းသားေလးေတြကို ေမးျမန္းၿပီး ဟိုတယ္ကို ျပန္ေရာက္လာၾကတယ္။ ည ၁၀ နာရီေက်ာ္ ေနေပမယ့္ ပတ္ဝန္းက်င္ကေတာ့ သြားလာေနၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ လူသူမျပတ္ပါဘူး။

ေနာက္တစ္ေန႔ မနက္စာ ကို ဟိုတယ္က ေကၽြးပါတယ္။ အာရွတိုက္သားတစ္ေယာက္ရဲ႕ ပါးစပ္အတြက္ဆိုရင္ ေျခာက္ေျခာက္ကပ္ကပ္မို႔ သိပ္စားမဝင္ပါဘူး။ ေပါင္မုန္႔၊ ဒိုးနပ္၊ သစ္သီး၊ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္၊ ဒိန္ခ်ဥ္၊ စီရီယယ္လ္ေတြနဲ႔ ႏို႔နဲ႕ စသည္ျဖင့္ပါ။(အဲဒါကိုပဲ ဆင္တူ ေန႔တုိင္းေကၽြးလိမ့္မယ္လို႔လည္း အဲဒီတုန္းက မထင္မိခဲ့ေသးဘူး။) ေန႕လည္က်ေတာ့ မိုးရြာေနတာမို႔ ေက်ာင္းက ရုံးခန္းကို သြားၾကမယ့္ အစီအစဥ္ကို ဖ်က္လုိက္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ ေရွာ့ပင္းေမာလ္တစ္ခုဆီကို ဂရိက စာေရးဆရာရယ္ အီရတ္က စာေရးဆရာမရယ္ နဲ႕ တကၠစီ ငွားၿပီး သြားၾကတယ္။ အဲဒီေမာလ္ နာမည္ကေတာ့ Coral Ridge Mall တဲ့။   ညေနျပန္ေရာက္ေတာ့ ေခါင္းျပန္ကိုက္ၿပီး အေအးမိသလိုျဖစ္ေနတာနဲ႔ ေဆးေသာက္လုိက္ရတယ္။ လည္ေခ်ာင္းကလည္း နာလာတယ္။ အဲဒီညေနေရာက္ေတာ့  ခ်ီကာဂို ေလဆိပ္မွာ က်န္ခဲ့တဲ့ luggage ဟိုတယ္ကို ေရာက္လာတယ္။

ကၽြန္မ ေနရတဲ့အခန္းမွာ ျပတင္းေပါက္က လွမ္းၾကည့္လိုက္ရင္ ၿငိမ့္ၿငိမ့္ေလးစီးေနတဲ့ အိုင္အိုဝါျမစ္ကေလးနဲ႔ တံတား အစိမ္းႏုေရာင္ေလးကို ညအေမွာင္ထဲမွာ မႈန္ပ်ပ် ျမင္ေနရတယ္။ အဲဒီေန႔က အိပ္ေပ်ာ္သြားၿပီး မနက္ အေစာႀကီး ၄ နာ၇ီေလာက္မွာ ႏိုးလာပါတယ္။  တျဖည္းျဖည္း မိုးလင္းလာေတာ့ အိုင္အိုဝါျမစ္ရဲ႕ လွပတဲ့နံနက္ခင္းေလးကို ျမင္ေတြ႔ရပါေတာ့တယ္။ ျဖတ္သန္းသြားလာေနၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားတခ်ိဳ႕ကိုလည္း
 ျမင္ေနရပါတယ္။

အိုင္အိုဝါ ျမစ္ရဲ႕ လွပတဲ့ နံနက္ခင္း

Iowa House Hotel ကို တံတားေလးကေန လွမ္းျမင္ရ


ေနာက္ ရက္အနည္းငယ္ၾကာေတာ့ အဲဒီျမင္ကြင္းကုိ ၾကည့္ရင္း မနက္ခင္းတစ္ခုမွာ ကဗ်ာေလးတစ္ပုဒ္ ေရးျဖစ္ခဲ့တယ္။ ကဗ်ာေခါင္းစဥ္ကေတာ့ သႏၱဟာ သႏၱာန္ထဲ တဲ့။

“သႏၱဟာ သႏၱာန္ထဲ”
(အိုင္အိုဝါသို႔)

နံနက္ခင္းက မႏိုးေသး
ႏိႈးစက္သံမရွိ ႏွိပ္စက္ျခင္းလြတ္တဲ့
အိပ္မက္ထဲက ညင္သာ လူးလြန္႔ရုံေလး ငါ့ခႏၶာ ႂကြထ
ျပတင္းေပါက္အျပင္မွာ ျမစ္နဲ႕ တံတားကေလး သက္ၿငိမ္
သံုးဖက္ခၽြန္သစ္ရြက္ကေလးေတြ ေဝ့့ဝဲ  ေလထုထဲ အညစ္အေၾကးမပါ
စာတမ္းေလးတစ္ခုနဲ႕ လည္ေခ်ာင္းနာတာေလးတစ္ခုသာ ဖိစီးမႈရွိ
က်န္အရာအားလံုးဟာ ေလဟာနယ္ထဲ ဆြဲငင္အားမဲ့

ေက်ာပိုးအိတ္ ကင္းဗတ္ဖိနပ္ တီရွပ္ အားကစားေဘာင္းဘီတို
ႏွိမ့္ခ်တဲ့အေဆာင္အေယာင္ ျမင့္မားတဲ့ သင္ခန္းစာ
ျဖန္႔ထားတဲ့ လက္ဖဝါး ဖြင့္ထားတဲ့ ဦးေႏွာက္
အမိုးခၽြန္ခၽြန္ေလးေတြ အနီေရာင္မိႈင္းမိႈင္း အျဖဴေရာင္သန္႔သန္႔
အေျပာင္အလက္  အထိုးအေထာင္ေတြ ကင္းစင္
အေႏွးျမင္ျပကြက္ေတြဟာ တၿငိမ့္ၿငိမ့္ တလိမ့္လိမ့္
ေၾသာ္… သူတို႔ရဲ႕ တကၠသိုလ္

မလုပ္ခ်င္တာေတြကို မလုပ္လိုတဲ့အခ်ိန္မွာ ေမ့ထား
အိပ္ရာေဘး ညမီးဆိုင္းဝါဝါကေလးကို လွည့္ဖြင့္
မၿဖီးသင္ရေသးတဲ့ဦးေခါင္း မသန္႔စင္ရေသးတဲ့ ကိုယ္ေငြ႔
ဒိန္ခဲအေၾကအမြေတြ ေပါင္မုန္႔အက်ိဳးအေၾကေတြ
ခြဲစိတ္ထားၿပီးသား သစ္သီးစံု အစအနကေလးေတြ
ေရခဲအိတ္ထဲက ေပ်ာ္လက္စ ေရခဲတံုးကေလးေတြ
အနားမွာရွိသမွ်ေတြကို ဝမ္းဗိုက္ႀကီးထဲေကာက္ထည့္
ၿပီး ေလွ ခါး ထစ္ ေတြ တစ္ ထစ္ ၿပီး တစ္ ထစ္ ခ်င္း
နင္း
ဆင္း
လာ။
ပန္ဒိုရာ
၃၀-၃၁.၈.၂၀၁၂




၂။ IWP ဆိုတာ…

အိုင္အိုဝါတကၠသိုလ္က က်င္းပတဲ့ International Writing Program (IWP) ရဲ႕ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ အစီအစဥ္ကို တက္ဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပန္ဒိုရာနဲ႔ ဘေလာ့ဂါ ေနဘုန္းလတ္ တို႔ ဖိတ္ၾကားခံရပါတယ္။ အစီအစဥ္က၂၀၁၂ ၾသဂတ္စ္ ၂၅ ကေန ႏိုဝင္ဘာ ၁၃ ရက္ေန႔အထိ ၾကာျမင့္မယ္လို႔ စီစဥ္သူေတြက အေၾကာင္းၾကားထားခဲ့ပါတယ္။  ဒီအစီအစဥ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက စာေရးဆရာ အနည္းဆံုး တစ္ေယာက္ကို ႏွစ္စဥ္ ဖိတ္ေခၚေလ့ရွိပါတယ္။ ၂၀၀၁ နဲ႕ ၂၀၁၂ ေတြမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက  ႏွစ္ေယာက္စီ ဖိတ္ခဲ့တယ္။

IWP တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာ စာေရးဆရာေတြကို IWP ဝက္ဘ္ဆိုက္မွာ ရွာေဖြၿပီး စာရင္းျပဳစုၾကည့္ေတာ့ အခုလိုေတြ႔ရပါတယ္။
၁၉၉၄
ဆရာဦးဝင္းေဖ
၁၉၉၅
-
၁၉၉၆
ဆရာတင္ေမာင္သန္း
၁၉၉၇
-
၁၉၉၈
ဆရာေဖျမင့္
၁၉၉၉
-
၂၀၀၀
ဆရာမႏုႏုရည္(အင္းဝ)
၂၀၀၁
ဆရာမျမေႏွာင္းညိဳ
၂၀၀၁
ဆရာသုေမာင္
၂၀၀၂
ဆရာခ်စ္ဦးညိဳ
၂၀၀၃
ဆရာေမာင္စြမ္းရည္
၂၀၀၄
ဆရာေမာင္သာႏုိး
၂၀၀၅
ဆရာမ မသီတာ(စမ္းေခ်ာင္း)
၂၀၀၆
ဆရာမိုးဟိန္း
၂၀၀၇
ဆရာမခက္မာ
၂၀၀၈
ဆရာေက်ာ္ဝင္း
၂၀၀၉
ဆရာမင္းထက္ေမာင္
၂၀၁၀
ဆရာခင္ေမာင္ညိဳ
၂၀၁၁
ဆရာခ်ိဳတူးေဇာ္
၂၀၁၂
ဆရာေနဘုန္းလတ္
၂၀၁၂
ပန္ဒိုရာ

အခုသြားရမယ့္ ၂၀၁၂ ေဆာင္းဦးရာသီမွာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၈ ႏိုင္ငံက စာေရးဆရာ ၃၁ ေယာက္ တက္ေရာက္ၾကမယ္လို႔လည္း သိလုိက္ရတယ္။ ကၽြန္မအတြက္ေတာ့ မေရာက္ဖူးေသးတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို သြားရမယ့္အတြက္ေရာ ႏိုင္ငံတကာ စာေရးဆရာေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုရမယ့္အတြက္ပါ စိတ္လႈပ္ရွားစရာပါ။ ကိုယ္ေလးစားခဲ့ရတဲ့ စာေရးဆရာေတြ သြားခဲ့တဲ့ အစီအစဥ္တစ္ခုကို တက္ဖို႔ အခုလို ဖိတ္ၾကားခံရတာ ဝမ္းသာစရာလည္း ေကာင္းသလို တာဝန္လည္း ႀကီးလွတယ္လို႔ ေတြးမိပါတယ္။ မသြားခင္မွာ ဆရာေမာင္သာႏိုးနဲ႔ ဆရာမင္းထက္ေမာင္တို႔ကို ေတြ႔ျဖစ္ေတာ့ သူတို႔ပါဝင္ခဲ့တဲ့ အေတြ႔အႀကံဳေတြအေၾကာင္း ကၽြန္မကို ရွင္းျပၾကပါတယ္။ ဆရာေက်ာ္ဝင္းကိုေတာ့ ဖုန္းထဲက စကားနည္းနည္း ေျပာျဖစ္ေပမယ့္ အခ်ိန္ မတိုက္ဆုိင္တာမို႔ မေတြ႕ျဖစ္ခဲ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ “မစၥစၥပီခရီးသည္” ဆိုတဲ့ ဆရာ့ရဲ႕ IWP အေတြ႔အႀကံဳကို ေရးထားတဲ့ စာအုပ္ကေလးကို ဖတ္လာခဲ့ပါတယ္။

IWP မွာ ပါဝင္ခြင့္ရတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အထူးေက်းဇူးတင္ရမယ့္လူေတြကေတာ့ ၿဗိတိသွ် ကဗ်ာဆရာ ဂ်ိမ္းစ္ဘန္း(James Byrne) နဲ႕ IWP ဒါရိုက္တာ ခရစၥတိုဖာ မာေရးလ္ (Christopher Merrill) တို႔ပါ။    ခရစၥတိုဖာ မာေရးလ္   ရဲ႕ေတာင္းဆိုခ်က္အရ   ဂ်ိမ္းစ္ဘန္း က သူ တြဲဖက္ တည္းျဖတ္ဘာသာျပန္ၿပီး UK မွာ ထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ Bones Will Crow: 15 Contemporary Burmese Poets စာအုပ္ထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ ကဗ်ာဆရာတခ်ိဳ႕ကို IWP တက္ေရာက္ဖို႔အတြက္ အမည္စာရင္း ေပးလုိက္တယ္ လို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီမွာ တျခားဆရာမ်ားက အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ိဳးေၾကာင့္ မသြားႏိုင္ၾကတာက တစ္ေၾကာင္း၊ ခရစၥတိုဖာ မာေရးလ္က ကၽြန္မရဲ႕ကဗ်ာေတြကို ႏွစ္သက္တာက တစ္ေၾကာင္းေၾကာင့္ ကၽြန္မဟာ IWP တက္ေရာက္ဖို႔ ဖိတ္ၾကားခံ ခဲ့ရတာပါ။

IWP တက္ေရာက္ဖို႔ အတြက္ ႏိုင္ငံတကာက ကဗ်ာဆရာ၊ ျပဇာတ္ေရးဆရာ၊ သုတ ရသ စာေရးဆရာ ေတြကို အုိင္အိုဝါ တကၠသိုလ္က ႏွစ္စဥ္ဖိတ္ၾကားပါတယ္။ အဲဒီ စာေရးဆရာေတြကို ရက္သတၱ ၁၀ပတ္ ၾကာျမင့္တဲ့ အစီအစဥ္အတြင္း အုိင္အိုဝါၿမိဳ႕မွာ ေနထုိင္ဖို႔ ခ်ထားေပးပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ အိုင္အိုဝါတကၠသိုလ္ဝင္းထဲက အုိင္အိုဝါေဟာက္စ္ ဟိုတယ္ (Iowa House Hotel) မွာ ေနထုိင္ေစပါတယ္။

IWP ကို ၁၉၆၇ ခုႏွစ္မွာစတင္ခဲ့ၿပီး ယခုအခ်ိန္အထိ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၃၀ ေက်ာ္က စာေရးဆရာေပါင္း ၁၃၀၀ ေက်ာ္ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကၿပီးျဖစ္ပါတယ္။  IWP ကို တည္ေထာင္သူေတြကေတာ့ ကဗ်ာဆရာ ေပါလ္အန္ဂယ္လ္ (Paul Engle) နဲ႕ ဟြာလင္း နီး အန္ဂယ္လ္ (Hualing Nieh Engle) တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိ ပရိုဂရမ္ဒါရိုက္တာကေတာ့ ခရစၥတိုဖာ မာေရးလ္ (Christopher Merrill) ျဖစ္ပါတယ္။
IWP ရုံးခန္းထဲရွိ ေပါလ္ အန္ဂယ္၏ ရုပ္တု


IWP ကို တက္ေရာက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ စာေရးဆရာေတြဟာ အနည္းဆံုး စာအုပ္တစ္အုပ္ထုတ္ေဝၿပီးသား ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒါမွမဟုတ္လည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ စုစည္းမႈစာအုပ္ (anthology) ေတြထဲမွာ ကိုယ့္စာေတြ ပါဝင္မႈ ရွိခဲ့ရပါမယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ စာေရးဆရာေတြနဲ႔ ဆက္ဆံရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သင့္တင့္တဲ့ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ ဆက္သြယ္ႏိုင္စြမ္းရွိရပါမယ္။

အစီအစဥ္မွာ ပါဝင္မယ့္ စာေရးဆရာေတြဟာ ရသစာေပ၊ သုတစာေပ၊ ကဗ်ာ၊ ျပဇာတ္ ဒါမွမဟုတ္ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ညႊန္း(fiction, literary nonfiction, poetry, drama, or screenplays) ေရးသားသူေတြျဖစ္ရပါမယ္။ ဘာသာျပန္ဆရာေတြနဲ႔ ဂ်ာနယ္၊ ယဥ္ေက်းမႈစာေပ၊ အထုပၸတၱိစာေပ ေရးသားေနသူေတြလည္း ပါဝင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေစာေစာက ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ တီထြင္ေရးသားမႈေတြထဲမွာ တစ္ခုခုေတာ့ တစိုက္မတ္မတ္ ေရးေနသူျဖစ္ရပါမယ္ လို႔  IWP က တာဝန္ရွိသူေတြက ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

ၾသဂတ္စ္ ၂၈ မနက္ပိုင္းမွာ Iowa House Hotel မွာ အားလံုးကို အထူးနံနက္စာနဲ႔ တည္ခင္းဧည့္ခံပါတယ္။ ေန႕လည္ပိုင္းမွာ IWP ရံုးခန္းတည္ရွိရာျဖစ္တဲ့ Shambaugh House ကို အားလံုးကို ဖိတ္ေခၚၿပီး အစီအစဥ္အေၾကာင္းကို ရွင္းလင္းေျပာျပပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ စာေရးဆရာေတြအားလံုးက ကိုယ့္ကိုယ္ကို မိတ္ဆက္ၾကပါတယ္။
IWP ရုံးခန္းတည္ရွိရာ Shambaugh House




အဲဒီေန႔ ညေနမွာပဲ ၄၆ ႀကိမ္ေျမာက္ IWP အစီအစဥ္ရဲ႕ စာေရးဆရာေတြကို ႀကိဳဆိုတဲ့ ညစာစားပြဲ ပါတီကို တက္ေရာက္ၾကရပါတယ္။ ပါတီပြဲကို ဒါရိုက္တာ ခရစၥတိုဖာ မာေရးလ္ရဲ႕ အိမ္က ျမက္ခင္းျပင္မွာ က်င္းပပါတယ္။ ႀကိဳဆိုႏႈတ္ဆက္ၾကတဲ့ ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖေတြဟာ သိပ္ကို လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲရွိၾကပါတယ္။ ကၽြန္မက ရွမ္းရိုးရာဖ်င္နဲ႔ ခ်ဳပ္လုပ္ထားတဲ့ ျမန္မာဝတ္စံု အျပာေရာင္ကို ဝတ္ထားတာကို သူတို႔က သေဘာက်ေနၾကပါတယ္။ ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ၿမိဳ႕အတြက္ေရာ ေက်ာင္းအတြက္ပါ သိပ္ကို ဂုဏ္ယူၾကပံုေပၚပါတယ္။ အဲဒီ ပါတီပြဲမွာ အိုင္အိုဝါတကၠသိုလ္ရဲ႕ President ဆယ္လီေမဆင္ (Sally Mason) ေျပာခဲ့တဲ့ စကားကို သေဘာတက် မွတ္သားမိပါတယ္။

“စင္တင္ျပဇာတ္မွာ ကျပခ်င္ရင္ နယူးေယာက္ကို သြားပါ။ ရုပ္ျမင္သံၾကား ဒါမွမဟုတ္ ရုပ္ရွင္ရိုက္ခ်င္ရင္ ေလာ့စ္အိန္ဂ်လိစ္ကိုသြားပါ။ ဒါေပမဲ့ စာေရးဆရာျဖစ္ခ်င္ရင္ေတာ့ အိုင္အိုဝါၿမိဳ႕ကို လာပါ။”
“If you want to be in the theater, you go to New York City. If you want to be in television or the movies, you go to Los Angeles. But if you want to be a writer, you come to Iowa City.”

ႏႈတ္ဆက္မိတ္ဖြဲ႔ေနၾကတုန္းမွာ မွတ္မွတ္ရရတစ္ခုရွိပါတယ္။ ကင္မရာႀကီးတစ္လံုးကို လြယ္ထားတဲ့ လူတစ္ေယာက္က ကၽြန္မကို ၾကည့္ၿပီး ျမန္မာျပည္က ပန္ဒိုရာလား လို႔ ေမးပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္ လို႕ေျပာေတာ့ သူ႕ရဲ႕ လိပ္စာကဒ္ေလးကို ထုတ္ေပးၿပီး အဲဒီ ကဒ္ေပၚမွာ ပံုႏွိပ္ထားတဲ့ အျဖဴအမည္း ဓာတ္ပံုထဲက အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ကို သိသလားလို႔ ေမးပါတယ္။ ကၽြန္မ ေသေသခ်ာခ်ာ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ဆရာမ မသီတာ(စမ္းေခ်ာင္း) ရဲ႕ပံုပါ။ ကၽြန္မက သိပါတယ္ ဒါ ဆရာမ မသီတာပါ လို႔ ေျပာျပလိုက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ သူက သူ႔နာမည္က ေတာမတ္စ္ လန္ဒြန္ (Thomas Langdon) တဲ့ သူက မသီတာနဲ႔လည္း ခင္မင္ေၾကာင္း၊ IWP စာေရးဆရာေတြကို ႏွစ္တိုင္းမွာ ဓာတ္ပံု အလွပံုေတြ အခမဲ့ ရိုက္ေပးေလ့ရွိေၾကာင္း ေျပာၿပီး အားတဲ့အခါ သူ႕ကို ဆက္သြယ္ပါလို႔ ေျပာပါတယ္။ ကၽြန္မလည္း သူ႕လိပ္စာကဒ္ေလးကို သိမ္းထားလိုက္ပါတယ္။ (IWP ၿပီးခါနီး တစ္လေလာက္အလိုမွာေတာ့ သူက ဟိုတယ္ကိုလာၿပီး ကၽြန္မအပါအဝင္ စာေရးဆရာတခ်ိဳ႕ကို ဓာတ္ပံုရိုက္ေပးခဲ့ပါတယ္။)

အဲဒီတစ္ေန႔တာ အၿပီးမွာေတာ့ ကၽြန္မလည္း ၿမိဳ႕ခံတခ်ိဳ႕နဲ႕ေရာ IWP စာေရးဆရာတခ်ိဳ႕နဲ႔ပါ  ရင္းႏွီးမႈ ရသြားခဲ့ပါတယ္။  
၄၆ႀကိမ္ေျမာက္ IWP ႀကိဳဆို ႏႈတ္ဆက္ပြဲမွ ဆယ္လီေမဆင္
 

IWP စာေရးဆရာမ်ားနဲ႔ အတူ

၃။ ရုပ္ရွင္ခံစားမႈအစီအစဥ္ (Cinematheque)

IWP မွာ ကၽြန္မ ပထမဆံုး စၿပီး ပါဝင္ဆင္ႏႊဲရတဲ့ အစီအစဥ္ကေတာ့ ရုပ္ရွင္ခံစားမႈအစီအစဥ္ပါ။ အစကေတာ့ အဲဒီအစီအစဥ္မွာ ရုပ္ရွင္ဒါရိုက္တာေတြ ဒါမွမဟုတ္ ဇာတ္ညႊန္းေရးဆရာေတြက သူတို႔ ရိုက္ကူးထားတဲ့ ရုပ္ရွင္ေတြကို ျပသၾကမယ္လို႔ ထင္မိတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအစီအစဥ္ တာဝန္ခံ ဆရာမ နာတာရွာ ဂ်ဴရိုဗီကိုဗာ က ေျပာလာပါတယ္။ ဒါဟာ ဘယ္သူမဆို ပါဝင္ႏိုင္တဲ့ အစီအစဥ္ပါ တဲ့။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံကျဖစ္ျဖစ္ တျခားကျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္ႏွစ္သက္မိတဲ့ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားတစ္ကားကို ျပသၿပီး လာေရာက္ၾကည့္ရႈၾကသူေတြနဲ႔အတူ ခံစား ေဆြးေႏြးၾကဖို႔ပါတဲ့။ ကၽြန္မကို အဲဒီအစီအစဥ္မွာ ပါဝင္ဖုိ႔ တို္က္တြန္းပါတယ္။

ဒီေတာ့ ကၽြန္မလည္း ဘယ္ရုပ္ရွင္ကို ျပရင္ေကာင္းမလဲ လို႔ စဥ္းစားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကရုိက္တဲ့ ရုပ္ရွင္ေတြက သူတို႔ စာၾကည့္တိုက္မွာ မရွိပါဘူး။ ျမန္မာ့ဓေလ့ကိုလည္းျပ ဇာတ္လမ္းလည္းလွတဲ့ သႀကၤန္မိုးကို အြန္လိုင္းမွာရွာရင္ အဆင္ေျပမလား စဥ္းစားပါတယ္။ အဲဒီအထဲက သီခ်င္းတခ်ိဳ႕က ေအာ္ရီဂ်င္နယ္ မဟုတ္တာကို သိေနေတာ့ သူတုိ႔ေတြေရွ႕မွာ ျပဖို႔ တြန္႔ဆုတ္မိတာလည္း အမွန္ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္းကို လတ္တေလာ ျပည္ပက ရိုက္ထားတဲ့ ရုပ္ရွင္ေတြထဲမွာလည္း မၾကာခင္က ထြက္သြားတဲ့ The Lady ကို စဥ္းစားပါေသးတယ္။ အဲဒီရုပ္ရွင္ထဲက အခ်က္အလက္မွားေတြကို ျပန္ရွင္းျပရရင္လည္း အေတာ္ ေပရွည္မွာကိုလည္း စိုးမိျပန္တယ္။ ေလာေလာလတ္လတ္ ျပေနတဲ့ They call it Myanmar ဆိုတဲ့ documentary ဇာတ္ကားက်ေတာ့လည္း ကၽြန္မ မၾကည့္ရေသးပါဘူး။

ဒါနဲ႔ပဲ ကဗ်ာနဲ႕ဆိုင္တာကို စဥ္းစားလိုက္ေတာ့   အီတာလ်ံ ဒါရိုက္တာ ေရာဘတ္တို ဘီနီဂနီ ပါဝင္ ရိုက္ကူးတဲ့ က်ားနဲ႔ႏွင္း the  tiger and the snow ဆိုတဲ့ အီတလီရုပ္ရွင္ကုိ သတိရလာပါတယ္။ နာတာရွာက ဝမ္းသာအားရျဖစ္သြားပါတယ္။ သူက ေရာဘတ္တို ဘီနီဂနီကို သိပ္ႀကိဳက္သူပါ။ အစီအစဥ္ရဲ႕ ပထမဆံုး ရက္သတၱပတ္ျဖစ္တဲ့ စက္တင္ဘာ ၄ ရက္ေန႔မွာပဲ အဲဒီရုပ္ရွင္ကို ျပၿပီး ေဆြးေႏြးေပးဖို႔ ကၽြန္မကို တိုက္တြန္းပါတယ္။ ဒီေတာ့ ရုပ္ရွင္ခံစားမႈ အစီအစဥ္ကို ကၽြန္မက ေစ်းဦးေဖာက္ရပါေတာ့တယ္။ ရုပ္ရွင္ျပတဲ့ေနရာကေတာ့ ေက်ာင္းဝင္းထဲက ေက်ာင္းေဆာင္တစ္ခုထဲမွာပါ။  

ကၽြန္မျပခဲ့တဲ့ ရုပ္ရွင္ကေတာ့ အီရတ္စစ္ပြဲကို ေနာက္ခံထားတဲ့ အခ်စ္ဇာတ္လမ္းလို႔ပဲ ဆိုၾကပါစို႔။ ဇာတ္လိုက္က နည္းနည္း အူေၾကာင္ေၾကာင္ႏိုင္တဲ့ ကဗ်ာဆရာတစ္ဦးပါ။ surreal ဆန္တဲ့ ဇာတ္ဝင္ခန္းေတြနဲ႔ ရိုက္ကူးထားၿပီး စဥ္းစားစရာေတြနဲ႕ အကြက္ေစ့တဲ့ ရုပ္ရွင္တစ္ပုဒ္မို႔ ကၽြန္မ ႏွစ္သက္မိပါတယ္။
the tiger and the snow ရုပ္ရွင္


ရုပ္ရွင္လာၾကည့္ၾကသူေတြဟာ IWP စာေရးဆရာေတြေရာ အုိင္အိုဝါ တကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသားတခ်ိဳ႕ပါ ပါပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ အတြက္ကေတာ့ ဒါဟာ သူတို႔ရဲ႕ သင္ခန္းစာထဲက ေလ့လာမႈ တစိတ္တပိုင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ဇာတ္လမ္းၾကည့္ၿပီးတဲ့အခါ ျပန္ၿပီး ေဆြးေႏြးတဲ့ေလ့က်င့္ခန္းဟာ သူတို႔ရဲ႕ အမွတ္ေတြကို အေထာက္အကူ ျပဳပါလိမ့္မယ္။ ရုပ္ရွင္အၿပီးမွာ ခ်က္ခ်င္း ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ သံုးသပ္ထင္ျမင္ခ်က္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးၾကားရတာ  စိတ္ဝင္စားစရာပါ။ ကူဝိတ္က စာေရးဆရာ ေပးတဲ့မွတ္ခ်က္ကေတာ့ အခ်စ္ဆိုတာဟာ ဘယ္ေတာ့မွ မေျဖာင့္ျဖဴးဘဲ အခက္အခဲေတြရွိတယ္ ဆိုတာကို ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းတဲ့ စစ္ပြဲေနာက္ခံနဲ႕ ႏိႈင္းယွဥ္ တင္စားထားတယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။

အဲဒီေနာက္ ေရာဘတ္တို ဘီနီဂနီကို ႏွစ္သက္ရင္ သူ႕ရဲ႕ ရုပ္ရွင္ေတြထဲက  Life is beautiful ကိုလည္း မျဖစ္မေနၾကည့္ဖို႔ တိုက္တြန္းၾကပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက Life is beautiful ကို ကၽြန္မ မၾကည့္ရေသးပါဘူး။ ေနာက္ေတာ့ အုိင္အိုဝါၿမိဳ႕ကေန မထြက္ခြာခင္ ေနာက္ဆံုးရက္ေတြမွာ စာၾကည့္တိုက္ကေန ငွားၾကည့္ခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္သက္ရတဲ့ ရုပ္ရွင္တစ္ကားပါပဲ။ အဲဒီ ရုပ္ရွင္ ႏွစ္ကားစလံုးမွာ ေရာဘတ္တို ဘီနီဂနီဟာ ရုပ္ဆိုးတဲ့ စစ္ပြဲေတြ သတ္ျဖတ္မႈေတြကို ေနာက္ခံထားၿပီး ၾကမ္းတမ္းမႈေတြၾကားက ဖူးပြင့္ေနတဲ့ လွပတဲ့ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာကို ဖြဲ႔ဆိုျပခဲ့တယ္ လို႔ ကၽြန္မ ျမင္မိပါတယ္။

ရုပ္ရွင္ျပၿပီး ေနာက္တစ္ေန႔ ဟိုတယ္မွာ မနက္စာစားတဲ့အခ်ိန္မွာ စာေရးဆရာေတြက အဲဒီရုပ္ရွင္အေၾကာင္းကို ဆက္ေဆြးေႏြးေနတာ ေတြ႔ရေတာ့လည္း ဝမ္းသာမိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေန႔မွာေတာ့ နာတာရွာဆီက အီးေမးလ္ ဝင္လာပါတယ္။ ကၽြန္မျပခဲ့တဲ့ ရုပ္ရွင္ကိုေရာ ကၽြန္မရဲ႕ ကဗ်ာေတြကိုပါ သူ႕စာသင္ခန္းထဲမွာ ေဆြးေႏြးခ်င္လို႔ စက္တင္ဘာ ၇ ရက္ေန႔ မနက္ပိုင္းမွာ လာခဲ့နိုင္မလား တဲ့။ အဲဒါဟာ မျဖစ္မေနအစီအစဥ္ေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ သူက သီးသန္႔ ေတာင္းဆိုတာပါ။ သူ႕စာသင္ခန္းက ေက်ာင္းသားေလးေတြက ဖရက္ရွာေလးေတြျဖစ္ၿပီး သိပ္ကို ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႕ပါတယ္။ အတို္က္အခံ ေမးခြန္းေတြနဲ႔ အခက္ေတြ႔ေအာင္ စိန္ေခၚတတ္တဲ့ ကေလးမ်ိဳးေတြ မဟုတ္လို႔ မပူပါနဲ႔လို႕လည္း (ကၽြန္မ စိုးရိမ္မွာစိုးလို႔ ထင္ပါရဲ႕) ထည့္ေရးထားပါေသးတယ္။ သူေျပာတဲ့ စက္တင္ဘာ ၇ ရက္ဟာ ကၽြန္မအတြက္ အလုပ္မ်ားပါတယ္။ အဲဒီေန႔ ေန႔လည္မွာ စာၾကည့္တိုက္မွာ IWP၂၀၁၂ အတြက္ ပထမဆံုး က်င္းပမယ့္ စာတမ္းဖတ္ပြဲနဲ႕ ေဆြးေႏြးပြဲ  အစီအစဥ္မွာလည္း ကၽြန္မနာမည္ကို သူတို႔က ထည့္ထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း နာတာရွာရဲ႕ စာသင္ခန္းကို လာခဲ့မယ္လို႔ ကၽြန္မက အေၾကာင္းျပန္လုိက္ပါတယ္။

အဲဒီေနာက္ေတာ့ အေမရိကန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ စာသင္ခန္းဟာ ဘယ္လိုမ်ားလဲဆိုတာကို ကၽြန္မ သိခ်င္စိတ္ေတြ ျပင္းျပေနခဲ့ပါတယ္။




ပန္ဒိုရာ

(ဆက္လက္ ေဖာ္ျပသြားပါမည္။)
 

Expand..