နတၳိရဲ႕ ကဗ်ာေဗဒ

ကဗ်ာ ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရရဲ႕ ပါဠိ အနက္နဲ႕ ပတ္သက္လို႕ စပ္စုခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဘေလာ့ဂ္ထဲက မိတ္ေဆြ ကိုနတၳိက အခုလို ရွင္းျပခဲ့ဖူးတယ္။ ကိုနတ္ရဲ႕ ဘေလာ့ဂ္က လူသူအေရာက္အေပါက္နည္းတဲ့ ေတာရေက်ာင္းႀကီးလို ျဖစ္ေနတာမို႕ မဖတ္ျဖစ္ခဲ့သူေတြ ဖတ္ႏိုင္ေအာင္ ဒီဘက္မွာ ျပန္တင္လိုက္တာပါ။

အေမး - ပန္ဒိုရာ၊ စကၤာပူရ။ ၄ ဂြ်န္ ၂၀၀၇။
အေျခခံက စေမးတာပဲ ေကာင္းမွာပါ။
ကာ၀ိယ ၊ ကာေ၀ယ် ၊ ကဗၺ၊ ကာဗ် အဓိပၸါယ္ အသီးသီးကို ရွင္းျပေပးပါေနာ္။
က၀ီနံ ဣမံ ကဗ်ံ ယံဂီတႏၱိ ၀ုစၥတိ
က၀ိမွီ ဘ၀ံ ကဗ်ံ က၀ီနံ အယံ ၀ါ ကဗ်ာ
အဲဒါေတြ က ဘယ္က်မ္းက လာတာလဲ။ တျခား ဖြင္႔ဆိုထားတာေတြ ရွိေသးရင္လည္း သိခ်င္ပါတယ္။


အေျဖ - နတၳိ ၊ အိႏၵိယ။ ၅ ဂၽြန္ ၂၀၀၇။

နတၳိရဲ႕ ကဗ်ာေဗဒ


ပန္ဒိုရာ က ကဗ်ာဆိုတဲ့ စကားလံုးရဲ႕ အေနအထားေလးေတြကို သိခ်င္တယ္လို႔ ကြန္႔မန္႔ ထဲမွာ ေျပာသြားလို႔ ကိုယ္လဲ စပ္စပ္စုစုနဲ႔ စမ္းတ၀ါး၀ါး ေလ့လာၾကည့္လိုက္တယ္။ အဓိကအေနနဲ႔ ပါဠိစာေပကို အေျခခံၿပီး ကိုးကားခ်က္ေလးေတြ စုစည္းထားပါတယ္။

သဒၵါက်မ္းမ်ား၏ အဆို

ပုဂံေခတ္က ေရးခဲ့တဲ့ သဒၵနီတိသဒၵါက်မ္းက အဆိုအမိန္႔ေလးကို ဒီေနရာမွာ သက္ဆိုင္တယ္လို႔ ထင္ၿပီး ကိုးကားခ်င္တယ္။

မေနာဟရတာယ အ၀ႆံ ကုယ်တိ ပ႑ိေတဟီတိ ကဗၺံ။ ကာ၀ိယံ။ ကာေ၀ယ်ံ။

စိတ္မေနာကို စြဲၿငိတတ္လို႔ မလြဲမမွားေအာင္ ပညာ႐ွိတို႔ ႐ြတ္ဖတ္ရသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ကဗၺ-ကဗ်ာ ဟု ေခၚ၏။
ကာ၀ိယ, ကာေ၀ယ် လည္း ထို႔အတူ ျဖစ္၏။

အညၾတ ပန က၀ီနံ ဣဒႏၲိ ကဗၺႏၲိ တဒၶိတ၀ေသန အေတၳာ ဂေဟတေဗၺာ။

တျခားေသာေနရာ၌ “ကဗ်ာဆရာတို႔၏ ဥစၥာသည္” “ကဗၺ-ကဗ်ာ” ျဖစ္၏ ဟု သဒၵါသေဘာအရ အဓိပၸါယ္ကို မွတ္ယူရ၏။

ေကစိ တု ကာဗ်ႏၲိ သဒၵ႐ူပံ ဣစၦႏၲိ၊

တစ္ခ်ိဳ႕က “ကာဗ်” ဟူသည့္ ပုဒ္ကို ႀကိဳက္ၾက၏။

န တံ ပါ၀စေန ပမာဏံ သကၠဋဘာသာဘာ၀ေတာ။

ဤပုဒ္သည္ သကၠဋဘာသာစကားျဖစ္၍ ဗုဒၶေဒသနာေတာ္၌ အေရးမပါ။

သကၠဋဘာသာေတာပိ ဟိ အာစရိယာ နယံ ဂဏွႏၲိ။

သို႔ေသာ္ ဆရာတို႔သည္ သကၠဋဘာသာစကားမွလည္း နည္းစနစ္ကို ရယူၾကသည္။

လန္ဒန္က Pali Text Societyက ထုတ္တဲ့ Pali English dictionary ကေတာ့ ဒီလို ဆိုထားတယ္….

ကာေ၀ယ်….(1) poetry, the making of poems, poetry as business, one of the forbidden occupations
(2) Poetry, song, poem.

ကဗၺ…a poem, potential composition, song

ကဗ်=ကဗၺ…alankara composing in beautiful verses, a beautiful poem

ဒါဆိုရင္ ကာ၀ိယ ၊ ကာေ၀ယ် ၊ ကဗၺ၊ ကာဗ် အဓိပၸါယ္ အသီးသီး ႐ွင္းသြားပါၿပီေနာ္။

က၀ီနံ ဣမံ ကဗ်ံ ယံ ဂီတႏၱိ ၀ုစၥတိ

“ကဗ်ာဆရာတို႔ရဲ႕ ဥစၥာသည္ ကဗ်” မည္၏။ “သီခ်င္း” ဟု ေခၚ၏။

က၀ိမွိ ဘ၀ံ ကဗ်ံ က၀ီနံ အယံ ၀ါ ကဗ်ာ

ကဗ်ာဆရာ၌ ျဖစ္ေပၚ၏။ထို႔ေၾကာင့္ “ကဗ်” ဟု ေခၚ၏။
တနည္းအားျဖင့္ ဆိုရလွ်င္ ကဗ်ာဆရာတို႔၏ ဖန္တီးမႈသည္ ကဗ်ာ ဟု ေခၚ၏။

ဒီစကားေတြကိုေတာ့ အကုန္လံုး မေတြ႕ဖူးဘူး။ က၀ိမွိ ဘ၀ံ ကဗ်ံ ဆိုတဲ့ စကားေလးကိုပဲ ႐ူပသိဒၶိလို႔ ေခၚတဲ့ သီရိလကၤာသဒၵါက်မ္းမွာ ေတြ႕မိတယ္။ အခု လက္ထဲမွာ အလြယ္တကူ ႐ွိေနတဲ့ သဒၵါက်မ္းေတြကိုပဲ ၾကည့္ႏိုင္တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလို စာအုပ္စံုစံု ႐ွိရင္ေတာ့ ပိုၿပီး ေျပာႏိုင္မလားပဲဗ်ာ။


ပိဋကတ္ေတာ္၏ အဆို

ဒီဃနိကာယ္ သီလကၡႏၶ၀ဂၢ ျဗဟၼဇာလသုတ္ မဟာသီလအဖြင့္မွာ ဒီလို ေျပာတယ္။

ယထာ ၀ါ ပေနေက ေဘာေႏၲာ သမဏျဗာဟၼဏာ သဒၶါေဒယ်ာနိ ေဘာဇနာနိ ဘုၪၨိတြာ ေတ ဧ၀႐ူပါယ တိရစၦာန၀ိဇၨာယ မိစၦာဇီေ၀န ဇီ၀ိတံ ကေပၸႏၲိ၊ …….ကာေ၀ယ်ံ၊ ……. ဣတိ ၀ါ ဣတိ ဧ၀႐ူပါယ တိရစၦာန၀ိဇၨာယ မိစၦာဇီ၀ါ ပဋိ၀ိရေတာ သမေဏာ ေဂါတေမာတိ။

ရဟန္းပုဏၰားတို႔သည္ သဒၶါတရားျဖင့္ ေပးလွဴထားေသာ ေဘာဇဥ္တို႔ကို သံုးေဆာင္ရင္း ………………………….. တိရိစ ၦာန္ အတတ္ပညာမ်ားျဖင့္ ယုတ္မာစြာ ႐ွင္သန္ၾက၏။ ဗုဒၶသည္ ၄င္းတို႔ကို ဘယ္ေတာ့မွ မလုပ္။
အဲဒီထဲမွာ ကာေ၀ယ်ပါတယ္။ သီခ်င္းကဗ်ာေရးဖြဲ႕ျခင္း။

ဒီပါဠိကို ဖြင့္ဆိုတဲ့ အဖြင့္က်မ္းကေတာ့ ကာေ၀ယ်မွာ က၀ိ ေလးမ်ိဳး ျပထားတယ္။

ကာေ၀ယ်ႏၲိ စတၱာေရာေမ၊ ဘိကၡေ၀၊ က၀ီ။ ကတေမ စတၱာေရာ။ စိႏၲာက၀ိ၊ သုတက၀ိ၊ အတၳက၀ိ၊ ပဋိဘာနက၀ီတိ…….ဇီ၀ကတၳာယ ကဗ်ကရဏံ။

ကိုယ္တိုင္ ႀကံစည္ၿပီး ေရးတဲ့ ကဗ်ာဆရာ
ေျပာတာ ၾကားၿပီး ေရးတဲ႔ ကဗ်ာဆရာ
အဓိပၸါယ္ကို ေရးတဲ႔ ကဗ်ာဆရာ
အေၾကာင္းညီညြတ္တဲ့ခါ ျဖတ္ထိုးဉာဏ္နဲ႔ ေရးတဲ႔ ကဗ်ာဆရာ
ၿပီးေတာ့မွ ကာေ၀ယ်ကို အဓိပၸါယ္ ႐ွႈင္းျပတယ္။
အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းအတြက္ ကဗ်ာေရးတာပါတဲ့။

သံယုတၱနိကာယ္ သဂါထာ၀ဂၢ မာရသံယုတ္ ဒုတိယ၀ဂၢ သကလိကသုတ္မွာ မာရ္နတ္က ဗုဒၶကို ဒီလို ေမးတယ္….

မႏၵိယာ ႏု ေခါ ေသသိ ဥဒါဟု ကာေ၀ယ်မေတၱာ၊
အတၳာ ႏု ေတ သမၸစုရာ န သႏၲိ။
ဧေကာ ၀ိ၀ိေတၱ သယနာသနမွိ၊
နိဒၵါမုေခါ ကိမိဒံ ေသာပၸေသ ၀ါတိ။

ေတြေ၀ေငးေမာလ်က္ အိပ္ေနသလား။ ဒါမွမဟုတ္ ကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္လို ကဗ်ာေရးဖြဲ႕တာ ျမတ္ႏိုးေနသလား။ နိဗၺာနဓါတ္ သင့္မွာ ေကာင္းေကာင္း ႐ွိပုံ မရ။ ဆိတ္ၿငိမ္ရာအရပ္မွာ တစ္ေယာက္ထဲ အိပ္ရာထဲမွာ အိပ္ေနလို႔ ဘာလုပ္မွာလဲ။

ဗုဒၶက ဒီလို ေျဖတယ္….

န မႏၵိယာ သယာမိ နာပိ ကာေ၀ယ်မေတၱာ၊
အတၳံ သေမစၥာဟမေပတေသာေကာ။
ဧေကာ ၀ိ၀ိေတၱ သယနာသနမွိ၊
သယာမဟံ သဗၺဘူတာႏုကမၸီ။

ေတြေ၀ေငးေမာၿပီး မအိပ္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ ကဗ်ာေရးဖြဲ႕တာကို ျမတ္ႏိုးမႈ မ႐ွိပါ။ နိဗၺာနဓါတ္ကို သက္၀င္ၿပီး ေသာက ကင္းကင္းနဲ႔ ဆိတ္ၿငိမ္ရာမွာ တစ္ေယာက္ထဲ သတၱ၀ါအားလံုးအေပၚ ၾကင္နာသနားလ်က္ အိပ္ရာထဲမွာ ငါ လဲေလ်ာင္းေနတာပါ။

ေနာက္တစ္ခုက သံယုတၱနိကာယ္္ထဲကပဲ ၀ဂၤ ီသ သံယုတ္ ၀ဂၤ ီသသုတ္ထဲမွာ အ႐ွင္၀ဂၤ ီသရဲ႕ စကားေလးေတြ….

ကာေ၀ယ်မတၱာ ၀ိစရိမွ ပုေဗၺ၊ ဂါမာ ဂါမံ ပုရာ ပုရံ။
အထဒၵသာမ သမၺဳဒၶံ၊ သဒၶါ ေနာ ဥပပဇၨထ။

ဟိုတုန္းကေတာ့ သီခ်င္းကဗ်ာေရးဖြဲ႕တာကို ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုးနဲ႔ တစ္႐ြာၿပီးတစ္႐ြာ တစ္ၿမိဳ႕ၿပီးတစ္ၿမိဳ႕ လွည့္လည္ခဲ့တယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ ဗုဒၶကို ဖူးေတြ႔ရေတာ့ ယံုၾကည္သက္၀င္မႈ ျဖစ္လာတယ္။

သံယုတၱနိကာယ္ နိဒါန၀ဂၢ ၾသပမသံယုတ္ အာဏိသုတ္မွာေတာ့…

ေယ ပန ေတ သုတၱႏၲာ က၀ိကတာ ကာေ၀ယ်ာ စိတၱကၡရာ စိတၱဗ်ၪၨနာ ဗာဟိရကာ သာ၀ကဘာသိတာ၊ ေတသု ဘညမာေနသု သုႆူသိႆႏၲိ၊

ကဗ်ာဆရာတို႔ စီရင္ဖန္တီးထားေသာ ဆန္းၾကယ္ေသာ ဗ်ည္းအကၡရာ႐ွိေသာ သာသနာေတာ္၏ အျပင္ပျဖစ္ေသာ တျခားေသာ တပည့္မ်ား ေျပာၾကားေသာ သုတ္မ်ားကို နားေထာင္ၾကလိမ့္မည္။

အဂၤုတၱရနိကာယ ဒုကနိပါတ ပဌမပဏၰသတ သမစိတၱ၀ဂ္မွာ ဆိုထားတဲ့
“ေယ ပန ေတ သုတၱႏၲာ က၀ိကတာ ကာေ၀ယ်ာ စိတၱကၡရာ စိတၱဗ်ၪၨနာ ဗာဟိရကာ သာ၀ကဘာသိတာ၊ ေတသု ဘညမာေနသု သုႆူသိႆႏၲိ၊” စကားရပ္မွာ ပါတဲ့ “က၀ိတာ” ကို ဒီပါဠိရဲ႕ အဖြင့္က်မ္းက…

က၀ိတာတိ က၀ီဟိ ကတာ။ ဣတရံ တေႆ၀ ေ၀၀စနံ။

က၀ိတာ ဆိုတာဟာ ကဗ်ာဆရာတို႔ စီရင္ထားေသာ ကဗ်ာသီခ်င္း။ ေနာက္တစ္ပုဒ္ျဖစ္တဲ့ “ကာေ၀ယ်” ဒီ က၀ိတာနဲ႔ တူတူပဲ။

အဲဒီ အဖြင့္က်မ္းကို ထပ္ဖြင့္တဲ့ က်မ္းက ဒီလို ေျပာတယ္…

ဣတရႏၲိ ကာေ၀ယ်ာတိ ပဒံ၊ ကာဗ်ႏၲိ ၀ုတၱံ ေဟာတိ။ ကာဗ်ႏၲိ စ က၀ိနာ ၀ုတၱႏၲိ အေတၳာ။ ေတနာဟ တေႆ၀ ေ၀၀စနံ။

ေနာက္တစ္ပုဒ္ဆိုတဲ့ စကားက ကာေ၀ယ်ကို ေျပာတာပါ။ ကာဗ်လို႔ ဆုိလိုတယ္။ ကဗ်ာဆရာတို႔ ႐ြတ္ဆိုေသာ ကဗ်ာသီခ်င္းလို႔ အဓိပၸါယ္ရတယ္။

ခုဒၵကနိကာယ္ ဥဒါနပါဠိ နႏၵ၀ဂၢ သိပၸသုတ္မွာလဲ ဒီလို ဆိုထားေသးတယ္….
ရဟန္းေတြ အခ်င္းခ်င္း ေမးၾကျမန္းၾကတဲ့အခါ အတတ္ပညာေတြထဲမွာ ဘယ္အတတ္ပညာက အျမင့္ဆံုးလဲလို႔ ေမးခြန္းကို တစ္ခ်ိဳ႕က…

ကာေ၀ယ်သိပၸံ သိပၸါနံ အဂၢံ။

သီခ်င္းကဗ်ာေရးးဖြဲ႕ျခင္းအတတ္ပညာသည္ အျမင့္ဆံုး လို႔ ေျဖၾကတယ္။

ဒီစကားေတြကို ဗုဒၶကို ေလွ်ာက္ထားၾကေတာ့ ဗုဒၶက ျပတ္ျပတ္ပဲ ျပန္ေျပာတယ္။

န ေခြတံ၊ ဘိကၡေ၀၊ တုမွာကံ ပတိ႐ူပံ ကုလပုတၱာနံ သဒၶါ အဂါရသၼာ အနဂါရိယံ ပဗၺဇိတာနံ ယံ တုေမွ ဧ၀႐ူပိ ံ ကထံ ကေထယ်ာထ။ သႏၷိပတိတာနံ ေ၀ါ၊ ဘိကၡေ၀၊ ဒြယံ ကရဏီယံ ဓမၼီ ၀ါ ကထာ အရိေယာ ၀ါ တုဏွီဘာေ၀ါတိ။

ရဟန္းတို႔ ယံုၾကည္သက္၀င္မႈျဖင့္ အိမ္ရာစြန္႔ၿပီး ရဟန္း၀တ္လာတဲ့ အမ်ိဳးေကာင္းသားေတြ အတြက္ ဒီစကားမ်ိဳး ေျပာတာ မသင့္ပါ။ ရဟန္းမ်ား စည္းေ၀းတဲ့အခါ အလုပ္ ႏွစ္မ်ိဳးပဲ လုပ္ရမယ္။ တရားစကား ေျပာရင္ေျပာ။ ဒါမွမဟုတ္ ျမင့္ျမတ္တဲ့ တိတ္တိတ္ဆိတ္ဆိတ္ ေန။

ဆက္ေျပာေသးတယ္…။

အသိပၸဇီ၀ီ လဟု အတၳကာေမာ၊
ယတိႁႏၵိေယာ သဗၺဓိ ၀ိပၸမုေတၱာ။

ရဟန္းဆိုတာ တပ္မက္မႈကို ပယ္ျဖတ္ၿပီးလို႔ ပစၥည္းဥစၥာေတြကို မစြဲလမ္းေတာ့ပဲ အတတ္ပညာ တစ္စံုတစ္ရာကိုမွ မွီခိုၿပီး အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးနဲ႔ သတၱ၀ါတို႔ရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို လိုလားတဲ့ စိတ္ထား႐ွိတယ္။ ဣေျႏၵသိကၡာကို ေစာင္းစည္းၿပီး ဘ၀အားလံုးမွ လြတ္ေျမာက္သူ ျဖစ္တယ္။

အင္း….ေျပာတာေတြ မ်ားသြားၿပီ။ ႐ႈပ္ေနလား မသိဘူးေနာ္။ ဒါေတာင္ လက္လွမ္းမမွီတဲ့ ေနရာေတြ ႐ွိေနေသးတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ မျပည့္စံုတာကေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ပါ။ အတိိုင္းအတာတစ္ခုအေနနဲ႔ နားလည္ေပးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ၀မ္းသာမိမွာပါ။