ဘေလာ႕ဂ္မ်ားႏွင္႕လြတ္လပ္မႈ၊ တာ၀န္ယူမႈ၊ စည္းကမ္း

ဘေလာ႕ဂ္မ်ားႏွင္႕လြတ္လပ္မႈ၊ တာ၀န္ယူမႈ၊ စည္းကမ္း

ကြန္ျပဴတာကို ေပါင္ေပၚစတင္လိုက္ေတာ႕ အိုင္ပီ (Intellectual Property) အေၾကာင္း ေရးမလို႕ပဲ။ ေနာက္ေတာ႕ ဘေလာ႕ဂ္ေတြ ေလွ်ာက္လည္ရင္း အေတြးတစ္ခုက ေခါင္းထဲ ၀င္လာတယ္။ ဒါကေတာ႕ ကိုယ္တစ္ေယာက္တည္း ေတြးမိတာ ျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္မွာပါ။ အင္တာနက္ထဲမွာ ဘေလာ႕ဂါတစ္ေယာက္ ဟာ ဘယ္ေလာက္အထိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးႏိုင္ခြင္႕ ရွိသလဲဆိုတာရယ္ ၊ ကိုယ္ေရးထားတဲ႕ စာေတြမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ တာ၀န္ရွိသလဲဆိုတာရယ္၊ ဘယ္ေလာက္ အတိုင္းအတာ အထိ အထိန္းအခ်ဳပ္ သို႕မဟုတ္ က်င္႕၀တ္ သို႕မဟုတ္ ဥပေဒ လိုအပ္သလဲဆိုတာပါ။ အဲ.. ဆက္ၿပီးေတာ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုမွာ ေစာေစာကေျပာခဲ႕တဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေတြ ဆိုတာ ဘာလို႕ လိုအပ္ ရတာလဲလို႕ ေတြးမိျပန္ပါေရာ။ ဒီလို ဆက္ေတြးၿပီးတဲ႕အခါ တခ်ိန္က ဖတ္ခဲ႕ဖူးတဲ႕ စာတိုေပစေတြ ေခါင္းထဲ၀င္လာပါတယ္။

Thomas Hobbes ( Leviathan 1651) ေျပာခဲ႕တဲ႕ အေတြးအေခၚအရေတာ႕ လူဆိုတာ သူ႕ခ်ည္းပဲလႊတ္ထားရင္ ရူးမိုက္တဲ႕ အျပဳအမူေတြလုပ္ၾကမယ္။ အခ်င္းခ်င္း ရန္ျဖစ္မယ္။ မင္းမဲ႕စရုိက္ေတြ လႊမ္းမိုးမယ္ေပါ႕။ ဒါေၾကာင္႕ လူေတြ အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ ျဖစ္ၾကမယ္႕ အေရး ေတြအတြက္ ထိန္းကြပ္ဖို႕ သီးျခားပုဂၢိဳလ္ (Third Party) လိုလာပါတယ္။ အဲဒါဟာ အုပ္ခ်ဳပ္သူ ဆိုတာ လိုအပ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင္႕သူ႕ရဲ႕ အေတြးအေခၚအရ အုပ္ခ်ဳပ္သူ ရဲ႕ က႑ဟာ အာဏာကို ကိုင္ခ်ဳပ္ထားေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ လူေတြကို မဟုတ္တာ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေစာင္႕ေရွာက္ေရးမွာ ပိုထင္ရွားပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူဆိုတာ ဥပေဒေတြ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ျပဌာန္းသူ ျဖစ္တယ္။ ျပည္သူေတြဆိုတာ အဲဒါေတြကို လိုက္နာရမယ္႕သူေတြ ျဖစ္တယ္။

John Locke (Two Treaties of Civil Government 1690) ကေတာ႕ Hobbes ရဲ႕အိုင္ဒီယာနဲ႕ အေတာ္ႀကီး ဆန္႕က်င္ပါတယ္။ သူက ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ Constitution ဆိုတာကို ေျပာခဲ႕ပါတယ္။ ယံုၾကည္မႈ Trust ဆိုတာကိုလည္း ေျပာခဲ႕ပါတယ္။ အရွင္းဆံုးေျပာရရင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူဆိုတာကလည္း ဒီအတိုင္းလႊတ္ထားရင္ အာဏာအလြဲသံုးစား လုပ္မယ္။ ဒီေတာ႕ ဒီလို မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ စာခ်ဳပ္ကေလးနဲ႕ ျပန္ထိန္းခ်ဳပ္ထားဖို႕လိုမယ္ေပါ႕။ အုပ္ခ်ဳပ္ခံေတြရဲ႕ အခြင္႕အေရးကိုလည္း ထည္႕တြက္ဖို႕လိုတယ္တဲ႕။ အာဏာကို ထိန္းခ်ဳပ္တာနဲ႕ဆက္စပ္လို႕ Montesquieu ကိုေတာ႕ ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ အာဏာကိုခြဲေ၀ျခင္း (Separation of Power) ဆိုတာကို ေျပာခဲ႕တဲ႕သူေပါ႕။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ။ ဥပေဒျပဳေရး အာဏာ၊ တရားစီရင္ေရး အာဏာ ဆိုတာေတြ သိၾကမွာပါ။ သူေျပာတာကေတာ႔ ရွင္းရွင္းေလးပါ။ A country is not free if one person has all these three powers.

အဲ ေရးေကာင္းေကာင္းနဲ႕ ဘရိတ္အုပ္မရေတာ႕ဘူး။ (ေတာ္ၾကာ အမည္မသိ လာလည္သူေတြ သိပ္မ်ားလာမွာ စိုးရတယ္။ ဟတ္ ဟတ္။ စာအုပ္ေတြအရ ေျပာေနတာပါေနာ္။) ဒီလိုပါ ပန္ဒိုရာေျပာခ်င္တာက ပထမဆံုးေျပာခဲ႕တဲ႕ Thomas Hobbes နဲ႔ပဲ ဆိုင္ပါတယ္။

အခုအခ်ိန္မွာ ျမန္မာဘာသာစကားနဲ႕ ျဖစ္ေစ အျခား ဘာသာစကားနဲ႕ျဖစ္ေစ ကမၻာအရပ္ရပ္က ျမန္မာေတြဖန္တီးထားတဲ႕ ျမန္မာဘေလာ႕ဂ္မ်ား နဲ႕ ဘေလာ႕ဂါမ်ား ဆိုတဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု အင္တာနက္ဆိုတဲ႕ ကြန္ယက္ႀကီးထဲမွာ ထင္ထင္ရွားရွား ေပၚလာပါၿပီ။ ဘေလာ႕ဂ္ေတြဆိုတာ သူ႕ရဲ႕သေဘာသဘာ၀အရကေတာ႕ မိမိကိုယ္တိုင္ တည္းျဖတ္တဲ႕ကိုယ္ေရးခ်င္တာေတြကို ႀကိဳက္သလိုေရးႏိုင္ခြင္႕ေပးထားသလို ပါပဲ။

ျမန္မာဘာသာနဲ႕ ဘေလာ႕ဂ္ေတြေပၚလာတဲ႕အတြက္ အနည္းဆံုး ေအာက္ကအက်ိဳးေတြ ရႏိုင္ပါတယ္။
၁) အေတြးေခၚ ႏွင္႕ ဗဟုသုတမ်ား ပိုမိုက်ယ္ျပန္႕ ပြင္႕လင္းလာၿခင္း။
၂) ႏိုင္ငံရပ္ၿခားေရာက္ေနေသာ ျမန္မာမ်ားႏွင္႕ ျပည္တြင္းရွိ ျမန္မာမ်ားအၾကား ဆက္သြယ္မႈ ကြန္ယက္ က်ယ္ၿပန္႕လာၿခင္း။
၃) ျမန္မာစာေပ ျမန္မာစကား တိုးတက္ထြန္းကားလာႏိုင္ျခင္း။
၄) ျပည္တြင္း စာေပစိစစ္ေရးေအာက္တြင္ တင္ျပခြင္႕မရေသာ စာေပမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖြင္႔ခ်ႏိုင္ျခင္း။

တဖက္ကလည္း အခမဲ႕ ၀န္ေဆာင္မႈပီပီ ေရးသူေရာ ဖတ္သူပါ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိပဲ နည္းပညာအရ လံုျခံဳမႈ ရွိႏိုင္မယ္။ ထိုးေဖာက္ျပီး ကိုယ္႕ဘေလာ႕ဂ္ကို ၀င္ေရးသြားတာတို႕။ ကိုယ္တိုင္ကလည္း သတင္းမွား ကို အမွတ္မထင္ ေရးမိတာတို႕ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ႕ ကိုယ္ေရးတဲ႕ စာအတြက္ ဘယ္လိုအကာ အကြယ္ယူမလဲ။ ဘယ္ေလာက္အထိ တာ၀န္ယူႏိုင္သလဲ။ (Disclaimer ဆိုတာေလး ထည္႕ထားရင္ အမ်ားၾကီး အေထာက္အကူ ျပဳမွာပါ။ ပို႕စ္ေတြ မ်ားလာေတာ႕ ပန္ဒိုရာလည္း ျပင္ဆင္ေနပါတယ္။)

ေနာက္တစ္ခ်က္က ေရးတဲ႕စာေတြဟာ သူတပါးကို ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ ထိခုိက္လို႕တို႕ အခ်င္းခ်င္း အယူအဆ လူမ်ိဳးေရး ၀ါဒ စတာေတြ မတူၾကလို႕ ျငင္းၾကခုန္ၾကတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္လာပါတယ္။ အဲဒါေတြဟာ အတိုင္းအဆမဲ႕ ျပင္းထန္သြားႏိုင္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက ေကာ္ပီရုိက္ ခ်ိဳးေဖာက္တာေတြေပါ႕။ သူကကိုယ္႕ကို ခ်ိဳးေဖာက္ ကိုယ္ကသူ႕ကို ခ်ိဳးေဖာက္။ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

စဥ္းစားစရာတစ္ခုက အုပ္ခ်ဳပ္မႈ တစ္ခုခု လိုတယ္ဆိုရင္ ဘေလာ႕ဂ္ေတြကို ဘယ္လို နယ္ေျမ ပိုင္းျခား ႏိုင္ပါသလဲ။ ႏိုင္ငံအလိုက္ခြဲမွာလား၊ လူမ်ိဳး ၊ ႏိုင္ငံသားအလုိက္ခြဲမွာလား။ ဥပမာ ပန္ဒိုရာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္တဲ႕အတြက္ ဘေလာ႕ဂ္ ေရးတဲ႕အခါ ျမန္မာႏိုင္ငံက သတ္မွတ္တာကို လိုက္နာရမွာလား။ စလံုးမွာ ေလာေလာဆယ္ ေနတဲ႕အတြက္ စလံုးက သတ္မွတ္တာကို လိုက္နာရမွာလား။ ဒါမွမဟုတ္ အင္တာနက္ ကိစၥျဖစ္ေတာ႕ အင္တာနက္နဲ႕ပါတ္သက္ၿပီး အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အရ သတ္မွတ္ထားတာျခင္းမ်ိဳးကို လိုက္နာရမွာလား။

ဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္လိုပဲ ရွိေနပါေစ။ ေလာေလာဆယ္ ျမန္မာ ဘေလာ႕စဖီးယား ထဲမွာေတာ႕ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း နဲ႕ အေရးယူတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး မၾကားရေသးပါ။ ဒါေပမယ္႕ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ႕ ဘေလာ႕ဂါေတြကို ေကာ္ပီရုိက္ခ်ိဳးေဖာက္တာတို႕၊ ႏိုင္ငံေရး ကိစၥနဲ႕ ၿငိစြမ္းလို႕ ဆိုတာမ်ိဳးေတြနဲ႕ အေရးယူခံရတာမ်ိဳး ၾကားေနရပါၿပီ။

ေကာ္ပီရုိက္ ဆိုတာကေတာ႕ ႏိုင္ငံတကာမွာ ခိုင္မာေနတဲ႕ အရာတစ္ခုမို႕ ခ်ိဳးေဖာက္ရင္ သိသာထင္ရွားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးတို႕ အၾကည္ညိဳပ်က္တာတို႕ ဘာတို႕ကေတာ႕ သတ္မွတ္သူ (သို႕) အေရးယူခ်င္သူရဲ႕သေဘာထား discretionary power မွာမူတည္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ႕ အနည္းဆံုးေတာ႕ ျမန္မာ ဘေလာ႕ဂါမ်ား အေနနဲ႕ ထင္ရွားသိသာတဲ႕ ေကာ္ပီရုိက္ ကိုေတာ႕ မခ်ိဳးေဖာက္မိေအာင္ ေစာင္႕ထိန္းသင္႕ပါတယ္။ ဆန္ခိုးမမိ ဖြဲခိုးမိ ဆိုတဲ႕ ျမန္မာစကားလည္း ရွိေပတာကိုး။ အဲဒီအျပင္ လိမၼာပါးနပ္စြာနဲ႕ ပညာသားပါေသာ scholarly approach အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဆုိင္ရာ ကိစၥမ်ားကိုလည္း ေဆြးေႏြးႏိုင္ရင္ေတာ႕ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ လူမႈေရး အေနနဲ႕လည္း အသေရဖ်က္သလို ဟာမ်ိဳးထိ မျဖစ္ရေအာင္ အခ်င္းခ်င္း နားလည္မႈ အရုိအေသေပးမႈေတြ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ရွိေနဖို႕ အေရးႀကီးပါတယ္။ (ဒီေနရာမွာ စကားစပ္လို႕.. ပန္ဒိုရာသည္ အလြန္အာေခ်ာင္ကာ အလြန္ေနာက္တတ္ပါသည္။ မေက်နပ္သည္မ်ားရွိက စီေဘာက္စ္မွာ လာေရာက္ သတိေပးသြား ႏိုင္ပါသည္။)

တိုးတက္တဲ႕ ႏိုင္ငံ ေတြမွာေတာ႕ ဥပေဒ ဆိုတာ လိုက္နာရမယ္႕သူေတြ ကိုယ္တိုင္ ဆြဲၾကရတဲ႕ ကိစၥမ်ိဳးပါ။ စကၤာပူလို မိဘဆန္ေသာ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ႕ ႏိုင္ငံမွာေတာင္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ public consultation လို႕ေခၚတဲ႕ ျပည္သူေတြနဲ႕ တိုင္ပင္ျခင္း မ်ိဳးေတြကို ဥပေဒတစ္ခု ျပင္ရင္ျဖစ္ေစ ေပၚလစီတစ္ခု ျပင္ရင္ျဖစ္ေစ လုပ္လာၾကပါတယ္။ (အဲ တခ်ိဳ႕ ကေတာ႕ စလုံးအစိုးရက တရား၀င္ျဖစ္မႈ legitimacy ပိုခုိင္ေအာင္ လူလည္က်ရုံပါလို႕ ေ၀ဖန္ၾကတယ္။ ဘယ္လိုျဖစ္ျဖစ္ စလံုးႏိုင္ငံမွာ ျပည္သူဆီက အသံကို ထည္႕စဥ္းစားတဲ႕ေနရာမွာ (လူရာသြင္းလာတဲ႕ ေနရာမွာ) အရင္ကနဲ႕စာရင္ ပိုၿပီး တိုးတက္လာတာကေတာ႕ မျငင္းႏိုင္တဲ႕ အခ်က္ပါ။)

ဒီေတာ႕ Thomas Hobbes ရဲ႕ သီအိုရီႀကီး အရ အေရးယူတာေတြ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း ဆိုတာေတြ မိုးေပၚကက်အလာခံမယ္႕အစားေတာ႕ အခုကတည္းက အေျခခံစည္းေလးေတြ သတိမလြတ္ၾကရင္း ကိုယ္႕ဘေလာ႕ဂ္ေလာကကို ဘယ္လို စည္းကမ္း သတ္မွတ္ခ်က္ ကေလးေတြ ထပ္မံရွိသင္႕တယ္ဆိုတာ ကိုယ္တိုင္ စဥ္းစားၾကရင္ မသင္႕ေပဘူးလား။

ေလာေလာဆယ္ေတာ႕ အေတြးေတြနဲ႕ အေမးေတြပါပဲ။ အေျဖေတြကိုေတာ႕ ရွာလိုက္ပါဦးမယ္။

US က ဘေလာ႕ဂ္ဥပေဒ ေလ႕လာရန္။