ကဗ်ာေရးတဲ့လက္ - ၂

ပီ. ဘီ. ရွယ္လီ (Percy Bysshe Shelley 1792-1822) လို႕ဆိုလုိက္ရင္ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္တဲ့ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး ကဗ်ာဆရာ တစ္ေယာက္မွန္း သိၾကပါလိမ့္မယ္။ Ozymandias, Ode to the West Wind, To a Skylark ကဗ်ာေတြဟာ သူေရးခဲ့တဲ့အထဲက နာမည္အႀကီးဆံုးလို႕ ဆိုႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။

ငယ္စဥ္ဘ၀မွာ မိန္းကေလးဆန္ဆန္ေတာင္ ႏူးညံ႕ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသူလို႕ အမ်ားက သိခဲ့ၾကတဲ့ ရွယ္လီဟာ အေဖကိုယ္တိုင္က လႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္ေပမယ့္ သူျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ ေခတ္စနစ္ကို ျပည္သူေနရာက ထဲထဲ၀င္၀င္ ခံစားၿပီး သူ႕ကဗ်ာေတြမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ထင္ဟပ္ေစခဲ့သူပါ။ ၁၈၁၉ ခုႏွစ္က အဂၤလန္ လို႕ အမည္ရတဲ့ ဆြန္းနက္ (sonnet) အမ်ိဳးအစား ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို ခံစားၾကည့္မိပါတယ္။ မူရင္းကေတာ့ဒီလိုပါ။


England in 1819

An old, mad, blind, despised, and dying king,--
Princes, the dregs of their dull race, who flow
Through public scorn,--mud from a muddy spring,--
Rulers who neither see, nor feel, nor know,
But leech-like to their fainting country cling,
Till they drop, blind in blood, without a blow,--
A people starved and stabbed in the untilled field,--
An army, which liberticide and prey
Makes as a two-edged sword to all who wield,--
Golden and sanguine laws which tempt and slay;
Religion Christless, Godless--a book sealed;
A Senate,--Time's worst statute unrepealed,--
Are graves, from which a glorious Phantom may
Burst, to illumine our tempestous day.

Percy Bysshe Shelley

ရွယ္လီဟာ ေဂ်ာ့ဘုရင္အေပၚမွာ မေက်နပ္တဲ့ သူ႕ရဲ႕ခံစားခ်က္မ်ားစြာကို နာမ၀ိေသသနမ်ားနဲ႕ ဖြဲ႕ဆိုလိုက္ပါတယ္။ အိုတြ ရူးသြပ္ မ်က္ကန္း မုန္းစရာ့ ေသခါနီး ဘုရင္ ေပါ့။ အဲဒီ အိုၾကီးအိုမ ဘုရင္ႀကီးနဲ႕ သူ႕ရဲ႕ အသံုးမက်တဲ့ မင္းေဆြမင္းမ်ိဳး အႏြယ္ေတာ္ေတြဟာ ျပည္သူအမ်ားရဲ႕ ရြံရွာမႈ မခန္႕ညားမႈ ေအာက္မွာ ရႊ႕ံႏြံအလား စီးဆင္းေနရတာပါပဲ။ ရႊံ႕ႏြံေတြလိုပဲ အသိအျမင္မဲ့ ခံစားခ်က္ဗလာ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားဟာ ေဖ်ာ့ေတာ့ အားနည္း ႏိုင္ငံမြဲမွာ ကပ္ပါးေကာင္လို ခိုကာ ေသြးစုပ္ ေနၾကသတဲ့။ ဘယ္ေလာက္မ်ား မေလ်ာ့တမ္း ခဲေနဦးမလဲ ဆိုတာကေတာ့ ေသြးအလိမ္းလိမ္း ဖံုးလို႕ မျမင္မကန္း ျပဳတ္က်တဲ့အထိပဲေလ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဓားထိုး ခံထားရသလို ျပည္သူ လူထုကေတာ့ ကြင္းျပင္ရိုင္းထဲ ဆာေလာင္မြတ္ငတ္လို႕။ လြတ္လပ္ျခင္းကို လက္စတံုး ေပးသူက စစ္တပ္ကိုယ္တိုင္ ျဖစ္ေနတယ္။ ကိုယ့္ျပည္သူကို ကိုယ္ျပန္သတ္ရင္း လႈပ္ရွားရုန္းကန္သူ အားလံုး အတြက္ အသြားႏွစ္ဖက္နဲ႕ ဓားလို ရပ္တည္ေနတယ္။ ေသြးေပစြန္းေနတဲ့ ခန္းနားႀကီးက်ယ္ ဥပေဒသ ေတြကလည္း တရားမွ်တတဲ့ ဥပေဒလို႕ မဆိုႏိုင္ေတာ့ဘူး။ သတ္ျဖတ္ျခင္းေတြ ႏွိပ္ကြပ္ျခင္းေတြ အတြက္ အသံုးခ်ခံ ေနရတယ္ေလ။ ဒီလိုနဲ႕ ခ်ိတ္ပိတ္ခံရတဲ့ စာအုပ္ တစ္အုပ္အလား ဘုရားမဲ့ တရားမဲ့ ဘာသာေရးကို ကင္းမဲ့သြားရတဲ့ အျဖစ္ေတြရယ္၊ အခ်ိန္တိုင္းမွာ အဆိုးဆံုးျဖစ္တဲ့ ျပင္ဆင္ဖ်က္သိမ္းမႈ ဘယ္တုန္းကမွ မရွိခဲ့တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ဆိုး (လႊတ္ေတာ္) ရယ္နဲ႕ တိုင္းျပည္ဟာ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ယိုယြင္းေနခဲ့ၿပီလဲ။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒါေတြ တေန႔ေတာ့ နိဂုံး ခ်ဳပ္ရေတာ့မွာပါေလ။ ခန္းနားတဲ့ ယံုၾကည္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္တစ္ခုက သယ္ေဆာင္သြားမယ့္ လင္းလက္တဲ့ ေအာင္ပြဲေန႕သစ္ ေပါက္ကြဲ ထြန္းပလာတဲ့အခါေပါ့။

သမိုင္းဆိုတာ တစ္ပတ္ၿပီး တစ္ပတ္လည္တတ္သတဲ့။ အတိတ္ကသမိုင္းေတြဟာ ပစၥဳပၸါန္မွာ ေရာင္ျပန္ဟပ္တတ္သတဲ့။ အားႀကီးဖိႏွိပ္သူကို အဖိႏွိပ္ခံတို႕က တြန္းလွန္ခဲ့တဲ့ တိုက္ပြဲေတြ လူ႕သမိုင္း ေခတ္အဆက္ဆက္မွာ ရွိခဲ့တယ္။ သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္စနစ္၊ ေျမရွင္ ပေဒသရာဇ္စနစ္၊ ေက်းကၽြန္စနစ္၊ ကိုလိုနီ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္၊ အာဏာရွင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ စနစ္ ဘယ္လိုေခတ္ေတြ စနစ္ေတြေျပာင္းေျပာင္း ဘယ္လိုနာမည္ တပ္တပ္ လူသားေတြဟာ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကတာ တရားမွ်တမႈအတြက္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ပါ။ ရွယ္လီရဲ႕ ဒီကဗ်ာတစ္ပုဒ္က အဲဒီအထဲက တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ၁၈၁၉ ကာလမ်ားက အဂၤလန္ရဲ႕ အေျခအေနကို ဖြဲ႕ဆိုထားခဲ့တယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ရာခ်ီ ၾကာခဲ့ၿပီေပါ့။ လူေတြရဲ႕ တရားမွ်တမႈအတြက္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲေတြကေတာ့ လိုအပ္လာတဲ့ ေခတ္တိုင္းမွာ ဖိမရႏွိပ္မရ ဆက္ရွိေနဦးမွာပဲ။ ေအာင္ပြဲေတြလည္း ရၾကဦးမွာပဲ။

source: Wiki အပါအ၀င္ အင္တာနက္မွ ရယူ၏။