အိုင္အိုဝါရက္စြဲမ်ား (အပိုင္း ၂)

အိုင္အိုဝါ ရက္စြဲမ်ား အပိုင္း (၂)

၄။ ေနမႈထုိင္မႈ အခက္အခဲတခ်ိဳ႕

အိုင္အိုဝါၿမိဳ႕ကို ေရာက္လာၾကတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ စာေရးဆရာေတြအတြက္ ပထမဆံုး အခက္အခဲကေတာ့ လွ်ပ္စစ္ပလပ္ေပါက္ပါပဲ။ ကၽြန္မတို႔ ပါလာၾကတဲ့ ဖုန္းေတြ ကြန္ျပဴတာေတြဟာ အေမရိကမွာ က်င့္သံုးတဲ့ ပလပ္ေပါက္စနစ္နဲ႔ မတူတာမ်ားပါတယ္။ စင္ကာပူမွာဆိုရင္ေတာ့ ပလပ္ေပါက္က 3-pin ေလးေထာင့္ေပါက္  ၃ ေပါက္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္မွာကေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္ 2-pin အဝိုင္းေပါက္ ၂ ေပါက္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အေမရိကမွာ ေတြ႕ရတဲ့ ပလပ္ေပါက္ေတြက 2-pin အျပားႏွစ္ေပါက္ ျဖစ္ေနေတာ့ ကၽြန္မတို႔ပါလာတဲ့ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြကို အသံုးျပဳဖို႔ အားသြင္းဖို႔အတြက္ အေပါက္မကိုက္ဘဲ အခက္ႀကံဳၾကရပါတယ္။ ကၽြန္မကေတာ့ ခရီးသြားတိုင္း ထည့္ေနက် universal adapter ေလး ပါလာမိလို႔ အဆင္ေျပေနေပမယ့္ အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ adapter ကို ၿမိဳ႕ေလးက ဆိုင္ေတြမွာ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ ရွာလို႔မရျဖစ္ၾကပါတယ္။ 

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြအတြက္ အခက္အခဲပါ။ ကၽြန္မတို႔ကို ေနရာခ်ေပးထားတဲ့ Iowa House Hotel က အခန္းေတြထဲမွာ ေဆးလိပ္ေသာက္လို႔မရပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ ၿမိဳ႕ထဲက ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း ေဆးလိပ္မေသာက္ရ ဇံုေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္း စ်ာန္ဝင္ၿပီး စာေရးေလ့ရွိတဲ့ စာေရးဆရာတခ်ိဳ႕အတြက္ ကိုယ့္အခန္းထဲမွာ ဇိမ္နဲ႔နားနားေနေန မေရးႏိုင္ဘဲ အခက္ႀကံဳရပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းကို ခြင့္ျပဳတဲ့ ေကာ္ဖီဆိုင္၊ စားေသာက္ဆိုင္ေတြကို ေန႔လည္ဘက္မွာ သြားၿပီး စာေရးၾကပါတယ္။ 

စာေရးဆရာေတြကို orientation မိတ္ဆက္ ေျပာတဲ့ေန႔က ဥပေဒ ပညာရွင္တစ္ေယာက္ လာပါတယ္။ ဥပေဒေရးရာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒီၿမိဳ႕ေလးမွာ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ေတြကို ေျပာျပသြားပါတယ္။ အဓိက ေျပာသြားတာကေတာ့ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္းနဲ႕ အရက္ေသစာ ေသာက္သံုးမႈပါပဲ။ အေမရိကမွာက ျပည္နယ္အလိုက္  မိမိတို႔နဲ႕ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ဥပေဒေတြကို ျပဌာန္းတဲ့ စနစ္ရွိပါတယ္။ အုိင္အုိဝါၿမိဳ႕ေလးအတြက္  အရက္ေသာက္သံုးမႈနဲ႕ ပတ္သက္လို႔ အဓိက အခ်က္ ၂ခ်က္ကေတာ့ public drinking နဲ႔ public intoxication ကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔ပါ။  အမ်ားနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ေနရာေတြမွာ အရက္ေသာက္လို႔ မရပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက အမ်ားနဲ႔သက္ဆုိင္တဲ့ေနရာေတြမွာ အရက္ကို ေသာက္မေနေတာင္မွ ဆိုင္ကေသာက္ၿပီး ျပန္လာတဲ့အခါ၊ အိမ္ကေနထြက္လာတဲ့အခါ၊ အမ်ားနဲ႔သက္ဆုိင္တဲ့ ျမင္ကြင္းမွာ မူးယစ္ေနလို႔လည္း မရပါဘူး။ ကၽြန္မကေတာ့ ကိုယ့္ႏိုင္ငံက သႀကၤန္ခ်ိန္ခါကို ဖ်တ္ခနဲ ျမင္ေယာင္သြားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း အဲဒီလို ဥပေဒ ျပဌာန္းရင္ ေကာင္းမယ္လို႔လည္း ေတြးမိပါေသးတယ္။

အရက္ေသစာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေနာက္ထပ္အေျခခံ အခ်က္တစ္ခ်က္ကေတာ့ အသက္ ၂၁ ႏွစ္ျပည့္မွ အရက္ဝယ္လို႔ရတာပါ။ ဆိုင္ေတြမွာ ဘီယာ၊ ဝိုင္ စတဲ့ အရက္ဝယ္သူေတြကို အသက္ျပည့္မျပည့္ မေဝခြဲႏိုင္ရင္ ရုပ္ပံုပါတဲ့ သက္ေသခံ ကဒ္ျပား (photo ID) တမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျပခိုင္းပါတယ္။ ကဒ္ျပားပါမလာရင္ မေရာင္းပါဘူး။ (စင္ကာပူမွာလည္း အဲဒီဥပေဒရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူကိုမွန္းၾကည့္ၿပီး ေတာ္ရုံဆို မျပခိုုင္းပါဘူး။) ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြကလာသူ အေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ကေတာ့ ဒီလို စည္းနဲ႔ကမ္းနဲ႔ အရက္ဝယ္ရတာ အေတြ႔အႀကံဳသစ္ပါပဲ။  စာေရးဆရာေတြဟာ သူတို႔ကို သက္ေသခံကဒ္ျပား ျပခုိင္းတဲ့အခါ “ဒါ အသက္ ၂၁ ႏွစ္ မျပည့္ေသးဘူးထင္လို႔ ျပခိုင္းတာ၊  ေတာ္ေတာ္ႏုပ်ိဳတာပဲ” လို႔ အခ်င္းခ်င္း ေနာက္ေျပာင္ရင္း ဂုဏ္ယူဝံ့ႂကြားေလ့ ရွိၾကပါတယ္။

၅။ ျမင္း/ႏြားစီးပြဲ သို႔မဟုတ္ Rodeo

ႏိုင္ငံတကာက စာေရးဆရာေတြကို IWP ကို ဖိတ္ေခၚရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြထဲမွာ အေမရိကရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ လူေနမႈဘဝေတြကို သိရွိနားလည္ ေလ့လာေစခ်င္တာလည္း ပါဝင္ပါတယ္။  ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ဒါမွမဟုတ္ ေဒသႏၱရဗဟုသုတနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြကိုလည္း ဖိတ္ေခၚေလ့ရွိပါတယ္။

စက္တင္ဘာ ၆ ရက္ေန႔မွာ ၆၅ ႀကိမ္ေျမာက္က်င္းပမယ့္ ရိုဒီယို (rodeo) ဆိုတဲ့ပြဲရွိတယ္။ ၾကည့္ခ်င္သူေတြကို ပြဲက်င္းပတဲ့ Fort Madison ကို လိုက္ပို႔မယ္ လို႔ ေက်ာင္းက အေၾကာင္းၾကားလာပါတယ္။ ရိုဒီယို ဆိုတာ ဘာလဲ ဆိုတာကို ရွင္းလင္းခ်က္ကိုလည္း ပို႔ထားပါေသးတယ္။ စပိန္က ႏြားရိုင္းသတ္ပြဲလို မဟုတ္ဘဲ ျမင္းေတြႏြားေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏို္င္တာကို ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကတဲ့ပြဲပါ။ တိရိစၦာန္အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ကန္႕ကြက္ၾကတဲ့ ပြဲမ်ဳိးလို႔လည္း သတိေပးထားပါတယ္။  စာေရးဆရာ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီလိုပြဲမ်ိဳးကို ရုပ္ရွင္ တီဗြီထဲမွာေလာက္ပဲ ျမင္ဖူးၿပီး ကိုယ့္ႏိုင္ငံမွာ က်င္းပေလ့မရွိတဲ့အတြက္ မ်က္ဝါးထင္ထင္ ၾကည့္ရႈဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေနၾကပါတယ္။ 

(တစ္ပတ္တာရဲ႕ အခ်ိန္ဇယား၊ လိုအပ္ေနတဲ့ ပလပ္ေခါင္း နဲ႔ ရိုဒီရို လက္မွတ္)

အိုင္အိုဝါၿမိဳ႕ရဲ႕ မလွမ္းမကမ္းမွာ တည္ရွိတဲ့ Fort Madison ကို ေရာက္ေတာ့ လက္မွတ္ေတြ ဝယ္ၿပီး ပြဲက်င္းပတဲ့ ဝင္းထဲကို ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ပြဲကို လာၾကသူေတြအမ်ားစု ကေလး လူႀကီးေတြဟာ ဦးထုတ္ျပန္႔ေတြ ရွပ္အက်ၤီ ဂ်င္းေဘာင္းဘီေတြနဲ႔ ေကာင္းဘြိဳင္လို ဝတ္စားဆင္ယင္လာၾကပါတယ္။ ေစ်းဆိုင္တန္းေတြကလည္း ႏြားသားေရနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ ခါးပတ္တို႔၊ ပိုက္ဆံအိတ္တို႔ ေရာင္းၾကပါတယ္။ ေကာင္းဘြိဳင္ဦးထုပ္ေတြကိုလည္း ေရာင္းၾကပါတယ္။ ကၽြန္မလည္း  အမွတ္တရ တစ္ခုခု ဝယ္ဖို႔ ၾကည့္ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဆံုး အေမရိကန္ အမွတ္တရ ပစၥည္း ဝယ္ဖို႔ ၾကည့္ျဖစ္တဲ့ေန႔ပါ။ အဲဒီမွာ အရာရာတိုင္းလိုလိုဟာ made in China ျဖစ္ေနတာနဲ႔ စၿပီးေတြ႕ေတာ့တာပါပဲ။ 

( စာေရးဆရာေတြ ဦးထုပ္ဝယ္ေနၾကစဥ္)

ပြဲကို အေတာ္ေလး ခန္းခန္းနားနား ဖြင့္လွစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီး အမ်ိဳးသားေတြဟာ ျမင္းေတြကို အလွစီးၿပီး လွည့္လည္ၾကပါတယ္။  အေမရိကန္အလံနဲ႔ ေလထီးခုန္ခ်တာလည္း ၾကည့္လို႔ေကာင္းပါတယ္။ ကၽြန္မက ဒီလိုပြဲကို တီဗြီမွာ ယူက်ဳမွာ အနည္းငယ္ ျမင္ဖူးေပမယ့္ အစအဆံုး တစ္ခါမွ မၾကည့္ဖူးပါဘူး။ မွတ္ထားမိသေလာက္ ပြဲစဥ္ေတြကို ျပန္ေျပာျပရရင္ေတာ့ -

စည္ပိုင္း ၃ခုၾကား ျမင္းလွည့္လည္စီးျခင္း

စည္ပိုင္း ၃ ခုကို ႀတိဂံပံု (သူတို႔အေခၚေတာ့ ကလိုဗာ သစ္ရြက္ပံုေပါ့) ခ်ထားတယ္။ အဲဒီ စည္ပိုင္းေတြကို သတ္မွတ္ထားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္းပတ္ၿပီး ျမင္းစီးရတယ္။ အခ်ိန္ျမန္ျမန္ မွန္မွန္စီးႏိုင္ျခင္းကို အမွတ္ေပးတာပါ။

ျမင္းေပၚကို ကုန္းႏွီးပါ/ကုန္းႏွီးလြတ္ စီးျခင္း

ကုန္းႏွီးပါတဲ့ျမင္း နဲ႕ မပါတဲ့ျမင္း ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒီျမင္းေတြကို တက္စီးေတာ့ ျမင္းကခါခ်ပါတယ္။ အဲဒါကိုအခ်ိန္ၾကာၾကာ ထိန္းႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားစီးရတဲ့ကစားနည္းပါ။

ႏြားသိုးစီးျခင္း

ျမင္းကို စီးသလိုပါပဲ။ ခါခ်ေနတဲ့ ႏြားသိုးေတြေပၚမွာ တက္စီးၾကတာပါ။

အဖြဲ႔ျဖင့္ ႏြားေလးကို ႀကိဳးခ်ည္ျခင္း

ျမင္းစီးလာတဲ့ လူႏွစ္ေယာက္မွာ တစ္ေယာက္က ႏြားကေလးရဲ႕ ခ်ိဳကို ဒါမွမဟုတ္ လည္ပင္းကို ႀကိဳးကြင္းပစ္ၿပီး စြပ္၊ ေနာက္တစ္ေယာက္က ႏြားေလးရဲ႕ ေနာက္ေျခေထာက္ကို ႀကိဳးကြင္းစြပ္ၿပီး ဖမ္းတဲ့နည္းပါ။

ႏြားေလးကို ေလးဘက္ေလးတန္ တုပ္ျခင္း

ျမင္းစီးလာတဲ့လူက ႏြားကေလးရဲ႕ ေခါင္းကို ႀကိဳးကြင္းပစ္ၿပီး စြပ္ပါတယ္။ မိတာနဲ႔ ျမင္းေပၚက ေျပးဆင္းသြားၿပီး ႏြားေလးကို တြန္းလွဲၿပီး သူ႔ေျခေထာက္သံုးေခ်ာင္းကို မလႈပ္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးနဲ႔တုပ္ပါတယ္။

ႏြားကို နပန္းလံုး တြန္းလွဲျခင္း

ျမင္းစီးလာသူက ေျပးေနတဲ့ ႏြားကို မီေအာင္လိုက္ၿပီး မီတဲ့အခါ ဆင္းၿပီး ႏြားရဲ႕ ဦးခ်ိဳကေနကိုင္ၿပီး လွဲခ်တဲ့ ကစားနည္းပါ။

ႏြားေလးေတြကို ႀကိဳးခ်ည္တာတို႔ လွဲခ်တာတို႔ လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ စိတ္ထဲ မေကာင္းျဖစ္မိပါတယ္။ တစ္ႀကိမ္မွာ ႏြားကေလးက လည္ပင္းကို ႀကိဳးပတ္တဲ့အခ်ိန္ ၾကာသြားေတာ့ ပြဲအၿပီး မွာ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ ျပန္မထႏိုင္ပဲ ဆန္႔ငင္ဆန္႔ငင္ ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႔ရေတာ့ စိတ္ပူမိတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း တိရိစၦာန္အခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုသူေတြ ကန္႔ကြက္စရာ ျဖစ္ရတာ လို႔ေတြးမိပါတယ္။ 

ကၽြန္မေဘးမွာ ထိုင္ေနတဲ့ ဂူလာလာကေတာ့ ဆက္မၾကည့္ေတာ့ပါဘူး။ သူ လာမိတာ မွားၿပီလို႔ ေျပာေနပါတယ္။ ေက်ာေပၚတက္စီးရင္ ခါခ်တတ္တဲ့ ျမင္းေတြႏြားေတြကိုလည္း အဲဒီလို အတင္းခါခ်ေအာင္ ခါးကို သံနဲ႔ရိုက္ထားတယ္လို႔ သူ ၾကားဖူးတယ္တဲ့။ ေဘးက အုိင္အိုဝါသားတစ္ေယာက္ကေတာ့ ဒီေခတ္မွာ အဲဒီလို မလုပ္ေတာ့ပါဘူး လို႔ရွင္းျပပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီကစားနည္းေတြက သူတို႔ရဲ႕ ေက်းလက္လုပ္ငန္းခြင္မွာ ျမင္းေတြႏြားေတြနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ လက္ေတြ႔လိုအပ္တဲ့ ကၽြမ္းက်င္မႈေတြ လို႔ မွတ္သားခဲ့ရပါတယ္။ 

၃ ႏွစ္ ၄ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးငယ္ေလးေတြက သိုးေလးေတြကို စီးၿပီးၿပိဳင္ၾကတဲ့ ပြဲလည္းပါပါေသးတယ္။ သိုးေလးေတြ ျဖည္းျဖည္းခါခ်တာကို မခံႏိုင္ပဲ ကေလးေတြ လဲၿပိဳက်တဲ့အခါ လူႀကီးေတြက ရယ္ၾကပါတယ္။ ဒီကေလးေတြ ႀကီးလာတဲ့အခါ ႏြားစီးမယ့္ ေကာင္းဘြိဳင္ေလးေတြ ျဖစ္လာၾကမွာေပါ့ေလ။  ဓာတ္ပံုေတြေတာ့ သိပ္မရိုက္ျဖစ္ပဲ ဗီြဒီယိုနည္းနည္း ရိုက္လာခဲ့ပါတယ္။ ေမွာင္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ လွ်င္ျမန္လြန္းတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ကၽြန္မကင္မရာနဲ႕ အေဝးကလွမ္းရိုက္ရတာ မႏိုင္တာကလည္း တစ္ေၾကာင္းပါ။ 

(ရိုဒီယို ဖြင့္လွစ္တဲ့ အခမ္းအနား)

(ရိုဒီယိုပြဲမွာ ေနဘုန္းလတ္နဲ႔ အမွတ္တရ)

၆။ အေမရိကန္ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ စာသင္ခန္း

ကၽြန္မေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ စက္တင္ဘာ ၇ ရက္ကို ေရာက္လာပါၿပီ။ ေစာေစာထ မနက္စာစားၿပီးေတာ့ နာတာရွာနဲ႕အတူ အိုင္အိုဝါတကၠသိုလ္ထဲက စာသင္ခန္းတစ္ခန္းကို သြားၾကပါတယ္။ အတန္းထဲက ကေလးေတြက အသက္ ၁၆ - ၁၈ ပတ္ဝန္းက်င္လို႔ နာတာရွာက ေျပာျပပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ဖရက္ရွာ ေက်ာင္းသားေလးေတြပါ။

ကေလးေတြဟာ ဆရာမ နာတာရွာ ႀကိဳေျပာထားတဲ့အတိုင္းပဲ တကယ့္ကို ၿငိမ္သက္ေအးေဆးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လြတ္လပ္ေပါ့ပါးပံုလည္း ေပါက္ပါတယ္။ နာတာရွာက ကၽြန္မကို ကေလးေတြနဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးပါတယ္။ စာသင္ခန္းက်ဥ္းကေလးမွာ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား ၁၀ ေယာက္ေက်ာ္ ေလာက္ပဲရွိတာပါ။ အဲဒီထဲက ထက္ဝက္ေလာက္ကိုေတာ့ ရုပ္ရွင္ခံစားမႈ အစီအစဥ္မွာ ေတြ႕ခဲ့ရလို႔ မွတ္မိေနပါတယ္။

နာတာရွာက ကၽြန္မရဲ႕ နာမည္ကို ျမန္မာလိုေရာ အဂၤလိပ္လိုပါ ေက်ာက္သင္ပုန္းမွာ ေရးျပခုိင္းပါတယ္။ ျမန္မာစာလံုး ဝိုင္းဝိုင္းေလးေတြကို သူတို႔က စိတ္ဝင္စားေနၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၾကားဖူးလား။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္း ဘာသိလဲ လို႔ ကေလးေတြကို ေမးေတာ့ ကေလးေတြက သိပ္မေျပာႏိုင္ၾကပါဘူး။ ဒါနဲ႕ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နာမည္ကို ေရးျပၿပီး သူ႔ကို ၾကားဖူးလားဆိုေတာ့ တစ္ေယာက္ႏွစ္ေယာက္က ၾကားဖူးတယ္ လို႔ေျပာၾကပါတယ္။ 

နာတာရွာကေတာ့ ကေလးေတြရဲ႕ အေျဖေတြကို အားမရဘဲ ကၽြန္မကိုလည္း အားနာေနဟန္တူပါတယ္။ အတန္းၿပီးသြားတဲ့အခါ ေျပာျပပါေသးတယ္။ ကေလးေတြ သိပ္ၿပီး စကားမေျပာၾကတာဟာ ရွက္လို႔ေၾကာက္လို႔ မဟုတ္ဘူး။ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ ယံုၾကည္မႈ လြန္ကဲေနၾကတာ တဲ့။ ဒီေခတ္ အေမရိကန္ကေလးေတြဟာ သူတုိ႔ကိုယ္သူတို႔ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ ႏိုင္ငံမွာ ေနထုိင္ေနၾကတယ္ လို႔ ထင္ေနၾကၿပီး ႏိုင္ငံျပင္ပက ကိစၥေတြကို စိတ္မဝင္စားၾကတာလည္း ေတြ႔ရတယ္တဲ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အျပင္ဘက္ကိုလည္း ၾကည့္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းေနရတယ္တဲ့။ ကၽြန္မကေတာ့ ကၽြန္မတို႔ဆီမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈ နည္းလို႔ အတန္းထဲမွာ စကားျပန္မေျပာရဲတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕ အျဖစ္နဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ရပံုကို စဥ္းစားေနမိပါတယ္။ 

အတန္းထဲမွာ ကၽြန္မရဲ႕ အေၾကာင္းကို သူတို႔ကို နည္းနည္းပါးပါး မိတ္ဆက္ေျပာျပၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသားေလး တစ္ေယာက္က ကၽြန္မရဲ႕ “လူၿပိန္းမ်ားၿမိဳ႕ကို သိမ္းပိုက္စဥ္” ကဗ်ာ ကို အသံထြက္ဖတ္ပါတယ္။ အဲဒီကဗ်ာကို အဂၤလိပ္လို ဘာသာျပန္ထားတာက “the scene of the city siege by the daft”  ပါ။ အဲဒီကဗ်ာမွာ the daft လို႔ဘာသာျပန္ထားတဲ့ အဂၤလိပ္ အသံုးအႏႈန္းကို သူတို႔ေတြက က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ the daft ဆိုတာက ၿဗိတိသွ်ေတြ သံုးေလ့ သံုးထရွိတဲ့ စကားလံုးပါ။ အေမရိကန္ေတြအေနနဲ႔ သံုးေလ့မရွိပါဘူး။ ဒီကဗ်ာကို ဘာသာျပန္ထားသူ ကိုကိုသက္က ဥေရာပႏုိင္ငံေတြမွာ အေျခခ်ေနထုိင္သူျဖစ္ၿပီး အဲဒီကဗ်ာပါဝင္တဲ့ စုစည္းမႈစာအုပ္ကို တြဲဖက္တည္းျဖတ္သူ ဂ်ိမ္းစ္ဘန္းကလည္း ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ပါတယ္။ နာတာရွာနဲ႔ ေက်ာင္းသားေလးေတြက ဒီေနရာမွာ အေမရိကန္တစ္ေယာက္က ဘာသာျပန္မယ္ဆိုရင္ the idiot ဒါမွမဟုတ္ the fool လို႔ ျပန္ေကာင္းျပန္မယ္ လို႔ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ the daft လို႔ေျပာလုိက္တာကေတာ့ ကဲ့ရဲ႕ရႈံ႕ခ်တာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ စိတ္ခံစားမႈ ပိုကင္းတဲ့ neutral သေဘာဆန္တယ္ လို႔ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္မရဲ႕ တျခားကဗ်ာေတြကို ဖတ္ၾကၿပီး မရွင္းတာကို ေမးၾကပါတယ္။ ဆက္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္မျပခဲ့တဲ့ The tiger and the snow ရုပ္ရွင္အေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ကၽြန္မေတြ႔ျမင္မိတာကေတာ့ အေမရိကန္ေက်ာင္းသားေလးေတြရဲ႕ ေလ့လာႏိုင္ခြင့္နဲ႔ ယေန႔ေခတ္​ ႏိုင္ငံတကာစာေပ အႏုပညာေတြကို လက္လွမ္းမီႏိုင္မႈကိုပါ။ IWP ကို ေရာက္လာၾကတဲ့ စာေရးဆရာေတြဟာ အသက္အရြယ္၊ ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားမႈ၊ အသိအမွတ္ျပဳခံရမႈေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားၾကေပမယ့္လည္း အားလံုးကေတာ့ ေခတ္ၿပိဳင္ေရးသားေနဆဲ စာေရးဆရာေတြပါ။ ဒီလိုလူေတြ လက္ရွိေရးသားဆဲ ပူပူေႏြးေႏြး လက္ရာေတြကို အေမရိကန္ေက်ာင္းသားေတြဟာ စာေရးဆရာ ကိုယ္တိုင္နဲ႔အတူ ေလ့လာခြင့္ ေဆြးေႏြးခြင့္ ရၾကျခင္းဟာ တကယ္ကို တန္ဖိုးရွိတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳပါ။ ကၽြန္မတို႔ဆီမွာလည္း စာေပဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္ေတြ အထူးျပဳေလ့လာၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို ဂႏၳဝင္စာေပေတြသာမက အခုလို ေခတ္ၿပိဳင္လက္ရာေတြကို ေလ့လာေဆြးေႏြးႏိုင္ဖုိ႔ သင္ရိုးေတြကို မြမ္းမံျပင္ဆင္ၾကရင္ ေကာင္းမယ္လို႔ေတြးမိပါတယ္။ (ေနာက္ပိုင္းမွေတာ့ သူတို႔ဆီမွာ အခုလိုေခတ္နဲ႔ တေျပးညီ ေလ့လာခြင့္ရတာဟာ တကၠသိုလ္အဆင့္သာမက အထက္တန္း အလယ္တန္း ေက်ာင္းေတြမွာပါ ရွိတယ္ဆိုတာကို creative writing အတန္းေတြမွာ ပါဝင္ကူညီခဲ့တဲ့အခါ ပိုနားလည္ခဲ့ရပါေသးတယ္။) 

အတန္းခ်ိန္ ကုန္ဆံုးသြားတဲ့အခါမွာေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ေျပာလက္စ စကားေတြ အကုန္ျဖတ္၊ စာအုပ္ေတြ ေကာက္သိမ္းၿပီး သူတို႔ေက်ာပိုးအိတ္ကေလးေတြလြယ္ ဘိုင့္ဘိုင္ဆိုၿပီး အတန္းထဲက ခ်က္ခ်င္းထြက္သြားၾကတာကေတာ့ ကၽြန္မကို သူတို႔ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အသိတစ္ခု တိုးေစပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြဟာ သူတို႔ အတန္းခ်ိန္ေစ့သြားတဲ့အခါ လံုးဝအားမနာၾကပါဘူး။ ဒါဟာ သူတို႔ရဲ႕ အခြင့္အေရးလို႔ပဲ ယူဆတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ အခ်ိန္တိတိက်က် လုပ္ကိုင္ေလ့ရွိတဲ့ သူတို႔လူမ်ိဳးေတြအဖို႔ ေနာက္ထပ္ အတန္းတစ္တန္းကို အခ်ိန္မီ သြားဖို႔လိုအပ္လို႔လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။  ကၽြန္မကုိယ္တုိင္လည္း ညေနပိုင္း အစီအစဥ္ျဖစ္တဲ့ panel discussion အတြက္ စာၾကည့္တိုက္ကို သုတ္ေျခတင္ရပါတယ္။    

၇။ က်ားမျဖစ္တည္မႈ ေဆြးေႏြးပြဲ

IWP မွာ စာေရးဆရာတိုင္း ပါဝင္ရတဲ့ အစီအစဥ္တစ္ခုကေတာ့ public library မွာ က်င္းပေလ့ရွိတဲ့ panel discussion ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဆံုး ရက္သတၱပတ္မွာ  “က်ားမျဖစ္တည္မႈ” ေခါင္းစဥ္ကို ေဆြးေႏြးဖို႔ အလွည့္က်ပါတယ္။  အဲဒီေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးကဗ်ာဆရာေတြရဲ႕ အခန္းက႑အေၾကာင္း ေျပာဖို႔ ကၽြန္မက စာတမ္းတစ္ခု ျပင္ဆင္ထားခဲ့ပါတယ္။ 

ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ အဲဒီ ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီးမွာ သမၼတ အုိဘားမားရဲ႕ မိန္႕ခြန္းေျပာပြဲကို သြားဖို႔ရွိေနပါတယ္။ တစ္ေန႔လံုး အစီအစဥ္ေတြ ျပည့္ေနတဲ့ မွတ္မွတ္ရရ ေန႔တစ္ေန႔ပါ။ ကၽြန္မက ႀကံဳရင္ႀကံဳသလို အခန္းအနားေတြမွာ ဝတ္ဖို႔ ျမန္မာဝတ္စံု တခ်ိဳ႕ထည့္လာခဲ့ပါတယ္။ အစကေတာ့ အဲဒီေန႔ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ျမန္မာလို ဝတ္မယ္လို႔ စိတ္ကူးမိေပမယ့္ အိုဘားမား ႀကိဳဆိုမယ့္ လူအုပ္ထဲကို တိုးရမွာမို႔ အိုင္အိုဝါ စာတန္းပါတဲ့ T-shirt ေလးကိုပဲ ဝတ္လိုက္မိတာကလည္း မွတ္မွတ္ရရပါပဲ။ 

ေဆြးေႏြးသူေတြကေတာ့ ဥဇဘက္ကစၥတန္ က အလီနာ၊ အီရတ္က ဂူလာလာ၊ အာဖဂန္နစၥတန္က မိုဟစ္၊ စင္ကာပူက စတက္ဖနီ နဲ႕ ျမန္မာျပည္က ကၽြန္မ ၊ အားလံုး ငါးေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆြးေႏြးပြဲကို နာတာရွာက ႏႈတ္ခြန္းဆက္စကား ေျပာေပးၿပီး၊ moderate လုပ္ေပးသူက ဖေရာ္ဖက္ဆာ ဆရာမႀကီး အမ္မာရီတာ လင္ဒါ ကာဘာ (Emerita Linda Kerber) ျဖစ္ပါတယ္။ မိုဟစ္က “စစ္ပြဲအတြင္း စာေရးျခင္း” ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာလည္း စာတမ္းဖတ္ဖို႔ စာရင္းသြင္းထားေပမယ့္ က်ားမျဖစ္တည္မႈ ေခါင္းစဥ္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြခ်ည္း ေျပာေနတာ ျဖစ္မွာစိုးလို႕ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ အနည္းဆံုး ထည့္ခ်င္တဲ့အတြက္ ဒီေခါင္းစဥ္မွာလည္း ပါဝင္ဖို႔ သူ႕ကို ဖိတ္ေခၚခဲ့တာပါ။ ကၽြန္မသတိထားမိပါတယ္။ သူတို႔ဆီမွာ ပြဲစီစဥ္ရင္ ေျပာသူေတြဟာ ေယာက်ၤားေတြခ်ည္းပဲ ဒါမွမဟုတ္ မိန္းမေတြခ်ည္းပဲ မျဖစ္ေအာင္ သတိထားၿပီး ေနရာခ် စီစဥ္တတ္ၾကပါတယ္။ 

(က်ားမျဖစ္တည္မႈ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ နာတာရွာက မိတ္ဆက္စကား ေျပာေနစဥ္)

အီရတ္ နဲ႕ အာဖဂန္နစၥတန္ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့အတုိင္းပဲ မိန္းမေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္မႈေတြ မ်ားလွပါတယ္။ အဲဒီလိုဖိႏွိပ္မႈေတြေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ စာေပအႏုပညာ ဖန္တီးမႈကို ထိခိုက္ရတဲ့အေၾကာင္းေတြကို ဂူလာလာနဲ႔ မိုဟစ္တို႕က ေထာက္ျပသြားခဲ့ပါတယ္။  ဥဇဘက္ကစၥတန္က အလီနာ ေျပာသြားတာကေတာ့ ရႈေထာင့္တစ္မ်ိဳးပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုယ္တိုင္ကိုက အားနည္းတဲ့ လိင္အျဖစ္ ဦးစားေပးခံရျခင္း၊ အိမ္ေထာင္မႈ ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ေယာက်ၤားကို မွီခိုျခင္းေတြကို အခြင့္အေရးအျဖစ္ မွတ္ယူေနတာကုိ ေတြ႔ရွိရတဲ့အေၾကာင္းပါ။ စင္ကာပူကေတာ့ က်ားမျဖစ္တည္မႈေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ စင္ကာပူႏိုင္ငံမွာ ေယာက်ၤားေလးေတြဟာ မျဖစ္မေန စစ္မႈထမ္းရတဲ့အတြက္ အလုပ္ခြင္နဲ႕ တိုးတက္မႈမွာ ဆံုးရႈံးရတဲ့ ရႈေထာင့္ကေန ေျပာျပသြားပါတယ္။ ကၽြန္မကေတာ့ ၂၀၁၂ ကမၻာ့ကဗ်ာေန႔မွာ ရန္ကုန္မွာ ဖတ္ခဲ့တဲ့ စာတမ္းကို အတိုခ်ဳပ္ၿပီး ျပန္ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။  (စာတမ္း ဖတ္ရႈရန္)

( ေဆြးေႏြးသူမ်ား။ ဝဲမွယာ - စတက္ဖနီ ရဲ(စင္ကာပူ)၊ အလီနာ ဒါဒီဗာ (ဥဇဘက္ကစၥတန္)၊ ဂူလာလာ ႏိုရိ (အီရတ္)၊ မိုဟစ္ ဇဂမ္း (အာဖဂန္နစၥတန္)၊ ပန္ဒိုရာ (ျမန္မာ))

ပရိသတ္က ေမးခြန္းေတြ ေမးခ်င္ေသးေပမယ့္ အိုဘားမား မိန္႔ခြန္းေႁခြမယ့္ေနရာကို အခ်ိန္မီသြားၾကရမွာမို႔ ေဆြးေႏြးပြဲကို နိဂုံုးခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ စာၾကည့္တိုက္ထဲက ထြက္လာတဲ့ အားလံုးလိုလိုပါပဲ  သမၼတအိုဘားမားရဲ႕ မိန္႔ခြန္းကို နားေထာင္ၾကဖို႔ တန္းစီရမယ့္ ေနရာကို သြားၾကပါတယ္။ လက္ထဲမွာလည္း လက္မွတ္ကိုယ္စီကိုင္ေဆာင္လို႔ပါ။ သမၼတအိုဘားမားကို အျပင္မွာ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ျမင္ဖူးေတာ့မွာမို႔ ကၽြန္မအပါအဝင္ စာေရးဆရာေတြဟာ စိတ္လႈပ္ရွား ေပ်ာ္ရႊင္ေနၾကပါတယ္။ 

ပန္ဒိုရာ

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပသြားပါမည္။)
၂၀၁၃ ဧၿပီလ စတိုင္သစ္ မဂၢဇင္းတြင္ ေဖာ္ျပၿပီး။ 

အပုိင္း (၁) သို႕